اصله پرورش گل و گیاه و درخت
Related Articles
زامیفولیا -که در بین فارسی زبانان به دلیل تلفظ راحت تر گاهی به صورت زاموفیلیا نیز خوانده و نوشته می شود- جزء گل های آپارتمانی است و در دسته گل های مقاوم قرار می گیرد. این گونه گیاهی به تنش های محیطی بسیار مقاوم است به طوری که خشک کردن این گیاه به مراتب سخت تر از نگهداری و پرورش آن است. نگهداری آسان زاموفیلیا در منازل از یک سو و برگ های زیبای این گیاه از سوی دیگر، آن را در زمره یکی از محبوب ترین گیاهان آپارتمانی قرار داده است.
زاموفیلیا همچنین برای تصفیه هوا بسیار مفید بوده و به همین دلیل در آپارتمان‌ها به عنوان فنگشویی به کار می‌رود.
مقاله ای با عنوان رشد انفجاری زاموفیلیا هم نوشته شده که در صورت تمایل میتونید این مقاله را مطالعه کنید.
زامیفولیا دارای ریزوم هایی (ساقه های زیرزمینی) متراکم و غده ای شکل است و رشد این ریزوم ها در خاک موجب تولید برگ های جدید در بالای خاک می شود. برگ های گیاه در واقع یک محور ساقه ای شکل است که 8-6 جفت برگچه در دو سوی آن روییده است.
برگچه های زاموفیلیا 15-7 سانتیمتر طول دارند و تخم مرغی شکل و براق هستند. گل ها بر گیاه بالغ زامیفولیا ظاهر می شوند. گل زامیفولیا از گل های ریز و پر تعداد شیری رنگ بر گل آذین سنبله ای محصور در برگواره (اسپات) سبز رنگ غلاف مانند تشکیل می شود.
این گیاه در دنیا معروف به ZZ هست. و از بین نامهای انگلیسی این گیاه Z Z (زی–زی) از همه متداول تر است؛ از دیگر نام های انگلیسی رایج این گیاه می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- Zanzibar gem (جواهر زنگبار)
- Zuzu plant
- aroid palm
- eternity plant
- emerald palm
نام علمی این گیاه Zamioculcas zamiifolia بوده و از سرده Zamioculcas می باشد؛ جالب است بدانید این سرده گیاهی فقط شامل یک گونه است و آن هم زامیفیلیا می باشد.
**تمام قسمت های این گیاه در صورت مصرف سمی است.
توجه داشته باشید که تمامی قسمتهای این گیاه دارای ماده اکسالات کلسیم است و در صورت مصرف شدن می تواند مشکلاتی برای پوست و یا دستگاه گوارشی ایجاد کند؛ به همین دلیل هنگام کارکردن با این گیاه بهتر است دستکش به دست کنید و آن را دور از دسترس کودکان و یا حیوانات خانگی قرار دهید.
نیازمندی های محیطی زاموفیلیا
خاک: به خاکی سبک با زهکش عالی نیاز دارد. ترکیب خاکی از خاک معمولی+خاک برگ (کوکوپیت) +پرلایت (شن) برای آن مناسب است. می توان هر دو ماه یکبار در فصل رشد آن را تغذیه مصنوعی کرد. استفاده از کود 20-20-20 با نصف غلظت برای آن مناسب است.
زاموفیلیا به خاکی سبک و با زهکش خوب نیاز دارد زیرا ماندگاری آب اضافی حاصل از آبیاری موجب پوسیدگی ساقه‌های زیرزمینی (ریزوم ) و ریشه های آن می شود. از انواع مخلوطهای خاکی سبک می توان استفاده کرد. به عنوان مثال می توان از ترکیب خاک معمولی + خاک برگ+شن و یا کوکوپیت+پرلایت + شن استفاده کرد.
زمانی که ریشه های گیاه از منافذ زیرین گلدان بیرون آمد، نشانه این است که باید گلدان گیاه را عوض کرد. گلدان جدید تر را کافی است که فقط یک سایز از گلدان قبلی بزرگتر در نظر بگیرید زیرا انتخاب یک گلدان بزرگتر فقط منجر می شود که گیاه تا مدتی که ریشه ها حجم داخلی گلدان را پر کنند، رشد ساقه و برگ خوبی نداشته باشد.
زمان مناسب تعویض گلدان این گیاه نیز در اوایل فصل بهار است. به یاد داشته باشید که برای کمک به زهکش بهتر گلدان حتما بر روی منافذ کف گلدان چندین تکه سفال شکسته و یا قلوه سنگهای کوچک قرار دهید. برای کوددهی به این گیاه در طی فصلو بهار و تابستان می توان هر ۶ هفته یکبار از کودی ملایم همانند ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کرد.
اگر کود۲۰-۲۰-۲۰ در اختیار دارید غلظت آنرا به نصف کاهش دهید و بعد استفاده کنید زیرا زاموفیلیا به طور کل گیاهی کند رشد است و نیاز زیادی به کود ندارد. کوددهی را از اوایل/اواسط پاییز تا فرارسیدن فصل بهار متوقف کنید.در صورتی که ریشه های گیاه از منافذ کف گلدان بیرون زد، گلدان آن را با یک سایز بزرگ تر تعویض کنید. بهترین زمان تعویض گلدان اوایل فصل بهار است.
آبیاری: این گیاه نسبت به کم آبی مقاومت بیشتری دارد تا آبیاری بیش از اندازه. میزان نیاز به آبیاری آن در حد متوسط است و آبیاری دوباره زمانی انجام می شود که 5 سانتیمتر از خاک رویی، رطوبت خود را از دست داده باشد. ساقه های زیرزمینی (ریزوم) های این گیاه نسبت به خاک غرقابی حساس است و می پوسد. در طی فصل زمستان اهمیت عدم رطوبت زیاد در پای ریشه ها بیشتر است.
زاموفیلیا از جمله گیاهانی است که اکثرا از وجود آب اضافی در محیط اطراف ریشه آسیب می بیند تا از خشکی خاک. وجود آب اضافی ابتدا موجب رنگ زرد-قهوه ای برگها، ریزش آنان ، پوسیدگی ساقه های زیرزمینی و در نهایت از بین رفتن تمامی گیاه خواهد شد. بنابراین زمانی این گیاه را آب دهید که نه تنها سطح خاک بلکه خاک تا عمق حدود ۵ سانتیمتری خشک شده باشد.
توجه کنید مسئله ماندگاری آب در خاک پای گیاه به خصوص در طی زمستان موجب از بین رفتن گیاه به دلیل پوسیدگی ریزومها و همچنین ریشه گیاه خواهد شد. زیرا در طی زمستان که اصولا دمای محیط سردتر نیز هست، گیاه فعالیت بسیار کمتری دارد و نسبت به رطوبت ماندگار در خاک بسیار حساس است. بنابراین در طی فصول سرد نسبت به آبیاری این گیاه اصرار نکنید و فقط زمانی گیاه را آب دهید که حتما سطح خاک خشک شده باشد.
از سوی دیگر نگرانی از مسئله آبیاری بیش از اندازه نباید موجب شود که به این گیاه خشکی داد. زیرا خشکی کشیدن گیاه نیز موجب ریزش برگهای آن خواهد شد. بنابراین بهترین راه امتحان کردن وضعیت رطوبتی سطح خاک تاعمق ۵ سانتیمتری است تا نسبت به آبیاری آن بهتر بتوان تصمیم گرفت.
نور: ایده آل آن مکانی با نور متوسط است. با این حال جزء گیاهان آپارتمانی است که با نور کم محیط هم سازگار می شود و برای آپارتمان هایی که نور کم دارد گزینه فوق العاده مناسبی است.
زاموفیلیا مکانی با نور متوسط را می پسندد و اگرچه مکانهایی با نور کم را نیز به خوبی تحمل می کند اما بهترین و مناسب ترین رشد خود را در مکانی با نور متوسط خواهد داشت. اگر مکان شما پر از نور است مراقب باشید که نور مستقیم آفتاب به گیاهان برخورد نکند زیرا موجب سوختن حاشیه و نوک برگها و در موارد شدید ریزش برگها می شود. نور کم محیط مشکل خاصی را برای این گیاه ایجاد نمی کند.
هرس: به هرس خاصی نیاز ندارد مگر جدا کردن برگهای زرد و یا آسیب دیده از گیاه که باید با ملایمت و با کمک وسیله ای تیز همانند قیچی انجام شود تا به محور برگ و یا ساقه و سایر برگها آسیب وارد نشود. همچنین در گیاهانی که بیش از اندازه بزرگ و متراکم شده اند می توان برخی از ساقه ها را تا نزدیکی سطح خاک قطع کرد تا از تراکم ساقه ها از مرکز گیاه کاسته شود.البته قطع بیش از اندازه ساقه ها موجب ظعیف شدن ریزومها (ساقه های زیرزمینی ) گیاه و در نتیجه ضعف و عدم رشد گیاه خواهد شد.
دما: دامنه دمایی برای رشد گیاه 32-24 درجه است و در فصل سرد نباید دمای محیط نگهداری آن به زیر 16 درجه برسد. تکثیر: متداول ترین راه تکثیر تقسیم ریزوم های آن است.
این گیاه بهترین رشد خود را در دمای ۲۶-۱۸ درجه سانتیگراد انجام می دهد و دمای ۱۵ درجه سانتیگراد حداقل دمای مناسب برای نگهداری زاموفیلیا است و زمانی که دما به کمتر از ۱۰ درجه برسد برگهای گیاه بسیار کم رنگ خواهند شد و در دمای صفر درجه گیاه به طول کل از بین خواهد رفت.
در طیف دمایی مناسب این گیاه یعنی ۲۶-۱۸ درجه هر مقدار که به سمت دمای گرم برویم، رشد و توسعه برگهای این گیاه نیز بهتر و با سرعت بیشتری انجام می گیرد. از طرفی مشکلی که دمای سردتر برای این گیاه ایجاد می کند بیشتر به دلیل عدم مصرف آب موجود در خاک است تا دمای خنک هوا.
زیرا در هوای خنک (با نزدیک شدن به ۱۵ درجه ) فعالیت و مصرف آب در این گیاه نیز کاهش می یابد و اگر آنرا به همان صورتی که در دماهای گرمتر آبیاری کنیم ، در واقع به پوسیدگی و از بین رفتن گیاه کمک خواهیم کرد.
هنگام تعویض گلدان گیاهان متراکم، توده های ریزوم گیاه را از هم جدا کرده و هر قسمت را در گلدانی جداگانه می کارند. با قلمه برگ هم می توان گیاهان جدید بدست آورد. هر چند این روش بسیار زمان بر است و به صبر زیادی نیاز دارد.
در فصل بهار و تابستان ماهی یک بار از کود مایع استفاده کنید.
ازدیاد و تکثیر زاموفیلیا
تکثیر زاموفیلیا با برگ در آب با فیلم آموزش داده شده است.
از طریق کاشت بذر تازه
در بهار درون خاکبرگ، مدت دو سال نشاءها را در محیطی گرم و مرطوب با درجه حرارت ۳۰-۲۴ درجه سانتیگراد نگهداری کنید برای تکثیر این گیاه، باید بتوانید شرایط مناسبی را برای جوانه زدن بذرها، به وجود آورید. بذرها را در سینی بذر که حاوی کمپوست مخصوص قلمه و بذر با پایه پیت می باشد، بکارید و در دستگاه گرمازایی تکثیر، قراردهید یا اینکه دمای محیط را حدود ۲۱ درجه سانتیگراد و یا حتی بالاتر دما یعنی ۲۴ درجه سانتیگراد به طور ثابت نگاه دارید.
به طور کلی درصد بذرهایی که جوانه می زنند نسبتا پایین است. بذرهای این گیاه را باید از اواسط بهار تا اوایل تابستان کاشته و در سایه روشن نگهداری نمود. بسیار مهم است که جوانه ها را به طور منظم کنترل کنید تا فساد قارچی به وجود نیامده باشد. زیرا ممکن است قسمتهای پایین ساقه توسط قارچها صدمه ببیند. زمانی که نشاءها به طول ۵ سانتیمتر رسیدند، آنها را بیرون آورده و در گلدان دیگری بکارید و دقت کنید، آبیاری بیش از اندازه صورت نگیرد.
آموزش تکثیر گل زامیفولیا از طریق برگ
یکی از راه‌های تکثیر این گیاه قلمه از طریق برگ است. برگها را دقیقاً از قسمتی که به محور متصل است جدا می‌کنیم و در مخلوطی سبک و مرطوب قرار می‌دهیم. از ترکیب‌های مختلفی به این منظور می‌توان استفاده کرد مثلاً ترکیب کوکوپیت و پرلیت و یا خاک برگ + شن و یا پیت ماس+ شن و یا هر ترکیب دیگری که علاوه بر نگهداری رطوبت از بافت سبک و زهکش بسیار خوب برخوردار است می‌توان استفاده کرد.
بعد از قرار دادن قلمه‌ها در مخلوط کاشت، پوشاندن سطح گلدان با لایه‌ای از پلاستیک شفاف به ماندگاری رطوبت هوای اطراف قلمه‌ها کمک میکند. در مدت زمانی که برگها به نظر در حال پوسیدن هستند، ساختارهای غده‌ای شکل در قسمت زیرین خاک درر حال شکل گرفتن است که این ساختارها در نهایت گیاهان جدید را شکل می‌دهند.
روند شکل‌گیری این غده‌های کوچک ۷-۶ هفت ماه می‌تواند طول بکشد و رویش برگها از آنها نیز چند ماه زمان نیاز دارد به بیان دیگر تکثیر این گیاه از قلمه‌ها برگ حتی می‌تواند تا حدود یک سال نیز طول بکشد. تقسیم گیاه و به‌بیان‌دیگر تقسیم ریزوم گیاه روش دیگر تکثیر آن است. زمانی که گیاه به خوبی متراکم و بزرگ‌شده است، هنگام تعویض گلدان می‌توان توده ریزومهای گیاه را از هم جدا کرد و هر قسمت را به‌عنوان گیاهی مستقل در گلدانی جداگانه کاشت کرد.
تکثیر از طریق ریزوم
راه دیگر تکثیر این گل ، از روش برگ و ریزوم می باشد.
ریزوم ساقه های کوچکی هستند که در زیر خاک در حال رشد هستند.
این گل را در هنگام تعویض گلدان از طریق تقسیم ریزوم می توان تکثیر کرد.
بدین شکل که هر ریزوم را در گلدانی جداگانه بکارید.
فیلم تکثیر زاموفیلیا با برگ در آب در سایت قرار داده شده است. در صورت تمایل بر روی لینک مربوطه کلیک کنید.
تکثیر از طریق ساقه
این گیاه را از طریق تقسیم ساقه های آن می توان تکثیر نمود.
بهتر است از ساقه هایی دارای ریشه ، برای تکثیر استفاده کنید.
البته می توانید زمانی که گیاه را هرس کردید ساقه های آن را دور نریخته و در جهت تکثیر به این روش از آنها استفاده نمایید.
بیماری ها و درمان
گیاه زاموفیلیا معمولاً دچار آفت و یا بیماری خاص نمی شود. بنابراین می توان گفت که این گیاه تقریبا آفت خاصی ندارد ولی پوسیدگی ریشه ناشی از آبیاری زیاد مهمترین بیماری آن است. البته آفات شایع دیگری همانند کنه های تارعنکبوتی ، شپشک ها و کنه ها اگر در محیط وجود داشته باشند و سایر گیاهان را آلوده کنند ممکن است که به سراغ این گیاه نیز بیایند.
از بیماری های قارچی نیز می توان به انواعی همانند سفیدک پودری، زنگ و یا لکه برگی قارچی و همچنین باکتریایی ایجاد کرد که رایج نیستند اما شرایط محیطی نامناسب می تواند شیوع آنها را گاهی تحریک کند. مسئله ای که بیش از هر مورد دیگری موجب از بین رفتن آن می شود، آبیاری زیاد و نامناسب بودن زهکش خاک است که موجب پوسیدگی ریزومها (ساقه های زیرزمینی ) و ریشه های گیاه خواهد شد.
سوالات متداول در خصوص آفات و بیماری ها و درمان:
زرد شدن برگهای زامیفولیا به چه علت است ؟
زرد شدن برگهای زامیفولیا به این علت است که ریشه های زیر زمینی این گیاه گوشتی است و مدت زیادی می‌تواند آب را در خود ذخیره کند. آب اضافی اول برگ ها را زرد و قهوه ای میکند ، بعد باعث پوسیدگی ریزوم ها و در نهایت نابودی کل گیاه می‌شود. حدود هفته ای یکبار در تابستان و ۱۰ الی ۱۵ روز یکبار در زمستان آبیاری کافی است. فقط باید خاک هم چک بشود.
نازک شدن برگ زامیفولیا به چه علت است ؟
جوانه های جدید در ابتدا نازک و کم رنگ هستند و پس از رشد مانند سایر برگ ها ضخیم خواهند شد. همچنین نور متوسط و کافی باعث ضخیم شدن ساقه ها و برگ ها می‌شود. اما هر چه نور کمتر باشد ساقه و برگ ها نازک تر خواهند شد. اگر محیط بدون نور است، بهتر است که همیشه لامپ کوچکی بالای سرش روشن بگذارید.
زرد شدن زامیفولیا
زرد شدن زامیفولیا احتمالا به علت آبیاری زیاد بوده است. با دست سطح خاک را تا عمق دو بند انگشت چک کنید تا کاملا خشک شده باشد. سپس مجدد آبیاری کنید.
پوسیدگی ریشه زامیفولیا
( ریشه های پوسیده رو جدا کردم. ولی پیاز زامیفولیا سالم است. آیا دوباره ریشه خواهد داد ؟ )
پاسخ : اگر پوسیدگی هنوز به قسمتی از ریزوم نرسیده و قسمتی از آن سالم است میتوانید از طریق همان قسمت زامیفولیا را تکثیر کنید.
سیاه شدن ساقه
(من ساقه سیاه شده را بریدم و گیاه را داخل آب قرار دادم. اکنون برگهای دو شاخه ای که جوانه زده بود زرد شده اند. به گلدانم هفته ای یک بار آب میدهم.)
اگر منظورتون از سیاه شدن زامیفولیا ، پوسیدگی گیاه است احتمالا به دلیل آبیاری بیش از اندازه این مشکل پیش آمده. به گیاهتان اجازه بدهید تا خاکش کاملا خشک بشود و دقت داشته باشیدکه تکثیر این گیاه توسط برگ یا ریزوم است نه قلمه ی ساقه.
منبع:
