پاندانوس یا گیاه برگ خنجری در دسته درختان مناطق گرمسیری بوده که بومی ماداگاسکار و موریس است و در پورتو ریکو، فلوریدا، کالیفرنیا دارای رشد بهتری است؛ این گیاه پس از رشد کامل میوه میدهد و جالب است بدانید میوه آن خوراکی است. پاندانوس به شکل بوتهای رشد کرده و برگهای شمشیری دارد که سراسر آن و در لبهها تیغهای ریزی رشد میکند این برگها ممکن است به طول 60 سانتیمتر برسند و اغلب به رنگهای سبز تیره میباشند.
گل پاندانوس یا برگ خنجری از گیاهان آپارتمانی است که برگهای زیبایی شبیه آناناس دارد و از قیمت نسبتا پایینی برخوردار است.
پاندانوس یکی از مقاومترین گیاهان آپارتمانی
پاندانوس یکی از مقاومترین گیاهان آپارتمانی است که با هر شرایط زیستی سازگاری دارد.
همه ما حداقل در محیط زندگی خود از یک یا چند گیاه آپارتمانی نگهداری میکنیم. شاید به این موضوع فکر کردهاید که چرا گیاهان ما مانند زمانی که در محیط گلخانه بودند، شاداب و زیبا نیستند. یکی از اصلیترین علتها، انتخاب ماست.
آگاهی نداشتن ما نسبت به گیاه و زیستگاه آن و انتقال گیاه به محیطی متفاوت با شرایط زندگی او موجب مشکلات بسیاری در نگهداری از گیاهان میشود. اکثر گیاهان آپارتمانی بومی مناطق گرمسیر و مرطوب استوا هستند. برخی از آنها به نور و رطوبت بالا نیاز دارند و گروهی دیگر تنها نور فیلتر شده و ضعیف را میپسندند.
در این میان گروهی از گیاهان هستند که نسبت به هر شرایطی رشد کرده و زنده میمانند. این دسته از گیاهان که به گیاهان آپارتمانی مقاوم مشهور هستند، با هر شرایطی زیستی سازگار هستند. در این بین یکی از مقاومترین آنها گیاه پاندانوس است.
گیاه آپارتمانی پاندانوس یا برگ ارهای تنها با نور متوسط، دمای معمولی خانه و خاک همیشه مرطوب بهخوبی رشد کرده و زنده میماند. گیاه پاندانوس علاوهبر کاربرد آن برای تزئین و سبز کردن گوشه آپارتمان در بین قبایل بسیاری در دنیا از جایگاه ویژهای برخوردار است و جزئی از فرهنگ و هنر این قبایل محسوب میشود.
علت خراب شدن گل پاندانوس
از نیازهای معمولی این گیاه نور متوسط، حرارت نسبتاً زیاد و آبیاری فراوان است. این گیاه تقریباً به رطوبت 50 تا 70 درصدی نیاز دارد.
خاک مناسب
خاکی قلیایی نیاز دارد و مناسبترین خاک برای آن خاک برگ، مخصوصاً خاکبرگ حاصله از چمن است.
بهترین نوع خاک برای نگهداری از گیاه پاندانوس خاک معمولی باغچه است. البته ترکیب کود برگ، کمی کود پوسیده دام و خاک باغچه یا ماسه دانهریز رودخانه نیز مناسب است. دقت کنید که خاک نه زیاد سبک و نه سنگین باشد. زهکشی خاک و داشتن مجرای عبور آب در ته گلدان مهمترین ویژگی است.
آبیاری
گیاه پاندانوس معمولاً خاک همیشه مرطوب را بیشتر میپسندد. توجه کنید که مرطوب بودن خاک به معنای باتلاقی کردن خاک گلدان نیست. آبیاری زیاد نیز موجب پوسیدگی ریشه گیاه میشود. در صورت وجود تهویه مناسب، هوای گرم و نور زیاد گیاه را هر سه تا چهار روز یک مرتبه آبیاری کنید.
برای تغذیه گیاه نیاز است تا کود دهی را برای آن انجام دهید، به این شیوه که ۳ گرم در لیتر هر دو هفته یکبار، از فروردین تا آبان ماه به مصرف گیاه برسانید.
در مقاله ای جداگانه طرز تهیه خاک برگ به صورت کامل توضیح داده شده است.
تکثیر پاندانوس از طریق پاجوش صورت میگیرد. تکثیر پاندانوس از طریق پاجوش امکان پذیر است ولی شرایط نگهداری ساده گیاه و تبدیل شدن آن به یک درختچه همیشه سبز، ما را بر آن داشت تا نگهداری و پرورش این گیاه را به مشتاقان باغبانی و پرورش گل و گیاه توصیه کنیم.
پاندانوس – VEITCH’S SCREWPINE | |
PANDANUS VEITCHII | : نام علمی |
PANDANACEAE – پانداناسه – کادی ها | : خانواده |
مناطق گرمسیری مالزی، شرق استرالیا ، جزایر اقیانوس آرام | : بومی منطقه |
برگ خنجری | : نام های دیگر |
زیبایی خاص این گیاه زینتی روئیدن برگها در طول محور ساقه است که درصورت قرار دادن ان روی پایه و یا در محل بلند نظرها را به خود جلب میکند.
در کلیه منازل و ادارات و شرکت ها و بانک ها با شرایط محیط خود را سازگار نشان داده است،برگها کشیده و بلند سبز و دارای خطوط سفید و کرمی و زرد رنگ،در سر تا سر حاشیه برگها از قاعده تا نوک مملو از دندانه های ظریف و خار مانند است،با زیاد شدن سن گیاه احتیاج به جا و مکان بیشتری دارد.
در محل اتصال برگ با ساقه جوانه هایی با ریشه های کوچک می رویند که قابل انتقال به گلدان دیگر هستند.انتخاب نام انگلیسی Screw (پیچ) برای ان به علت در برگرفتن ساقه توسط برگها به صورت مارپیچ است،خانواده ان پانداناسه و متعلق به مناطق گرم است.
شرایط نگهداری پاندانوس یا برگ خنجری
خاک: مناسبترین خاک برای کاشت پاندانوس مخلوطی از ماسه، خاک برگ به دست آمده از خاکی که قبلا در آن چمن کاشته شده و پیت است. البته این گل به نوع خاک حساسیت زیادی ندارد و حتی خاک باغچه نیز برای رشد گیاه مناسب است.
نور: پاندانوس نیاز به نور فراوان برای رشد احتیاج دارد ولی توجه داشته باشید که در برابر نور مستقیم خورشید قرار نگیرد. برگهای گل پاندانوس در اثر نور کم حالت ابلق خود را از دست می دهد و سبز یک دست میشوند و در برابر نور زیاد نیز برگها رنگ پریده و چروکدار خواهند شد.
آبیاری: نیاز آبی گل پاندانوس نسبتا بالاست و بایستی همواره خاک گلدان مرطوب باشد. تاکید می کنم مرطوب نه خیس و غرقابی. یعنی زمانی که انگشت خود را در خاک فرو می کنید رطوبت خاک را احساس کرده ولی خیسی خاک به دست شما سرایت نمی کند. دقت کنید که گلدان زهکش مناسب داشته باشد تا آب اضافی بتواند از ته گلدان خارج شده و مانع از پوسیدگی ریشه شود. همچنین بهتر است از آب جوشیده سرد برای آبیاری گیاه استفاده نمایید.
دما: دمای مناسب برای نگهداری پاندانوس دمای بین 20 تا 22 درجه سانتی گراد است. ولی باید آن را از منبع حرارتی مانند بخاری، رادیاتور شوفاژ و همچنین جریان هوا دور نگه داشت و حرارت کمتر از پانزده درجه گیاه احتمالا” از بین خواهد رفت.
کوددهی: این گیاه احتیاج زیادی به کود ازته دارد و میتوان از کودی از که شامل 100گرم نیترات پتاسیم ،100گرم فسفات کلسیم ، و200 گرم سولفات آمونیم است استفاده کرد و آن را به به مقدار 30 گرم در لیتر هر دو هفته یکبار از فروردین تا آبان ماه به گیاه داد.
مهپاشی: گیاه پاندانوس نیاز به گرما و رطوبت بالا دارد. رطوبت هوای 50 تا 70 درصد برای رشد و شادابی گیاه موثر است. به این منظور بهویژه در فصل تابستان، روزانه گیاه را مهپاشی کنید.
آفات و بیماری ها: تریپس، عنکبوت قرمز و سایر حشرات مضر از مهمترین آفات گیاه پاندانوس است که بوسیله سموم حشرهکش میتوانید آنها را از بین ببرید.
- برگها چروکیده و قهوه ای میشوند:هوا گرم و گیاه تشنه است،ابیاری را شروع کنید و گلدان را به محل خنک و مرطوب منتقل کنید.
- برگها میپوسند:هنگام غبارپاشی یا ابیاری قطرات اب روی برگها به جا مانده است.روی برگها اب نریزید.
- لکه های قهوه ای رنگ در حاشیه برگها به چشم میخورد:هوا خیلی خشک است،مقداری سنگریزه و اب به زیر گلدانی اضافه کنید،ته گلدان با اب در ارتباط نباشد.
- برگها قهوه ای کم رنگ و نرم و آبکی میشوند:هوا خیلی سرد و یا صدمه مربوط به یخ زدگی است،برگهای صدمه دیده را حذف و گلدان را به محل گرمتری منتقل نمایید.
- برگهای جدید ریز و کم رشد هستند:حجم ریشه ها را بازدید کنید.اگر متراکم هستند گلدان را تعویض کنید،تغذیه مصنوغی هم در این عارضه اثر مثبت دارد.
- قاعده برگها آبکی و پوسیدگی شروع شده است:ابیاری بیش از اندازه عامل ان است،بین دو ابیاری اجازه دهید سطح خاک خشک شود،اگر درجه حرارت زیر ده درجه اس ابیاری را قطع کنید.
- برگها حالت ابلق بودن خود را از دست داده اند و سبز یکدست هستند:نور کافی نیست،گلدان را به محل افتابگیر منتقل کنید،مواظب افتاب سوزان اواسط تابستان در روز باشید.
- برگها رنگ پریده و چروک میشوند:نور زیاد است،گیاه را به محل تاریکتر منتقل کنید.
- لکه های قهوه ای در پشت برگها ظاهر میشوند:افت عامل این عارضه است،سمپاشی با سم نفوذی حشره کش هر دو هفته یکبار طبق دستور توصیه میشود.
- برگها دارای نقاط زرد رنگ و سطح زیرین انها مملو از تار عنکبوت است:کنه ریز قرمز میکروسکوپی عامل ان است،با سم کنه کش طبق دستور هر دو هفته یکبار سمپاشی کنید.
تعویض گلدان: بهتر است هر سال یک مرتبه گلدان و خاک آن را تعویض کنید و از گلدان سایز بزرگتر استفاده کنید تا گیاه فضای کافی برای رشد داشته باشد.
الف)گلدان را قبل از تعویض ابیاری کنید و سپس گیاه را خارج نمایید.
ب)خاکهای کهنه را به ملایمت کنار بزنید،گیاه را در وسط گلدان جدید قرار دهید و خاک جدید اضافه کنید.ساقه ضخیم و کوتاه این گیاه بر روی انبوهی از ربشه های به هم پیچیده میرویند و برگهای ضخیم،غلافی و قایق مانند آن به طرف پائین متمایل میشوند.گیاه را باید روی پایه یا محل بلند و به دور از محل رفت و امد قرار داد.
نحوه تکثیر پاندانوس
تکثیر پاندانوس از دو طریق کاشت بذر و پاجوش انجام میگردد، اما بهترین روش ازدیاد این گیاه، از طریق کاشت پاجوشهای اطراف گیاه است که بایستی با دقت از نزدیک گیاه مادر جدا شده و در گلدانهای جداگانه کاشته شوند. همچنین بهتر است جوانهها قبل از انتقال به گلدان مدتی (چند روز) در فضای آزاد قرار داده شوند. مراحل تکثیر پاندانوس به شرح زیر است:
- ابتدا توسط چاقوی تیز با دقت پاجوشها را از اطراف گیاه مادر جدا کنید.
- بهتر است جوانهها قبل از انتقال به گلدان برای مدتی (چند روز) در فضای آزاد قرار داده شوند.
- انتهای پاجوشها را برای رشد بهتر و سریعتر گیاه، در پودر هورمون ریشهزایی فرو ببرید.
- پاجوشها را در خاکی حاوی کمپوست بذر و ماسه در گلدانی به قطر 9 سانتیمتر بکارید.
- روی گلدان گیاه جوان را با كیسه پلاستیكی شفاف بپوشانید تا دما و رطوبت مورد نیاز گیاه راحتتر تامین شود.
- گلدان را در دمای 20 تا 22 درجه سانتیگراد و نور كافی نگهدارید.
- مراقب باشید محیط کاشت پاندانوس همواره مرطوب باشد. روزانه مهپاشی گیاه را انجام دهید.
بهترین زمان برای تکثیر پاندانوس اواسط بهار است، تا گیاه بهخوبی رشد کرده و بتوانید آن را در اوایل تابستان به گلدان بزرگتر منتقل کنید.