اصله پرورش گل و گیاه و درخت
Related Articles
گل سیکلامن که به نام های نگون‌سار، پَنْجهٔ مَرْیَم، سیکلامن یا سیکلمه نیز مشهور است، نام یک سرده از گیاهان است که دارای 23 گونه می‌باشد. این گیاه را از گیاهان بومی منطقهٔ قفقاز و مدیترانه دانسته اند.
در ایران بیشتر در نواحی کوهستانی شمال کشور مانند گرگان، گیلان، مازندران، و نواحی غرب مانند آذربایجان و کردستان می‌روید. سیکلمه ها جابجایی را دوست ندارند و از نظر زمان گل دادن، دارای انواع بهاره و پاییزی هستند.
جالب است بدانید که در سبب نام‌گذاری این گیاه و انتساب آن به حضرت مریم گفته اند که چون در بیابان حضرت مریم را درد زایمان گرفت، در زیر درخت خرمایی گیاه خودرویی را چنگ زد و در پنجهٔ خود گرفت و فشرد تا حضرت عیسی را به دنیا آورد. از آن رو، این گیاه به نام او شهرت یافته است.
در فرهنگ پزشکی اسلامی و فرهنگ و ادب فارسی گیاهانی چند از نوع سیکلامِن به پنجهٔ مریم یا شجرهٔ مریم معروف اند. آن را چنگ مریم هم نامیده‌اند.
در متون دارو پزشکی اسلامی کهن گیاهانی مانند بَنْجَنْگُشْت [= پنج انگشت، صورت عربی آن فنجنکشت و بنجنکشت]، شجرهٔ مریم، کَفّ مریم[دست مریم]، کَفّ العَذراء (دست دوشیزه، کنایه از مریم عذرا یا مریم باکره)، کف عائشه، کف الکلب، کف الاسد، کف السَبُع و… را نیز به گیاه بخور مریم اطلاق کرده‌اند. در فارسی به نگون سار هم معروف است.
سیکلامن (Cyclamen persicum) گیاهی ریز گل است که در بالای شاخ و برگ گیاهان به بار می نشیند و دارای رایحه شیرین است. این گیاه دارای غده چند ساله است، به این معنی که در طول دوره خواب تابستانی (غده ها) می میرند و سپس هر پاییز به سرعت رشد می کنند.
گلهای آن در رنگ های صورتی، بنفش، قرمز و سفید وجود دارد. و برگهای آن به شکل قلب به رنگ سبز است که غالباً دارای خطوط نقره ای است. این گیاه معمولاً به عنوان گلهای آپارتمانی نگهداری می شود.
| نام گیاه شناسی |
Cyclamen persicum |
| نام های رایج |
سیکلمن، سیکلامن ایرانی، بنفشه ایرانی |
| نوع گیاه |
چند ساله |
| اندازه گیاه بالغ |
22 تا 25 سانت |
| نور مورد نیاز | آفتاب جزئی را دوست دارد |
| خاک مورد نیاز | خاک مرطوب با زهکشی بالا |
| pH خاک |
اسیدی |
| زمان گلدهی | بهار و پاییز |
| رنگ گلها | بنفش، قرمز، سفید، صورتی |
| خاستگاه | بومی مدیترانه |
| سمیت | برای انسان و حیوان سمی است |
نحوه مراقبت و نگهداری از گل سیکلامن
سیکلامن معمولاً در گلدان های داخل خانه پرورش داده می شود. در فصل تابستان به خواب می رود، اما با مراقبت مناسب دوباره رشد می کند و در پاییز دوباره شکوفا می شود. زمانی که سیکلامن به خواب می رود، به شرایط رشد آن بستگی دارد. دمای گرم آن را به حالت خواب می کشاند، اما اگر خانه خود را خنک نگه دارید، رشد آن کاملا متوقف نمی شود. در عوض ممکن است فقط برخی از برگها را از دست بدهد و برای چند ماه ظاهر زیبایی نداشته نباشد.
برای تشویق به رشد مجدد، گل پژمرده را از گیاه جدا کنید و آبیاری گیاه را محدود کنید. در دوران استراحت گیاه، آبیاری زیاد سبب از بین رفتن غده ها می شود.
- نور مورد نیاز
در پاییز و زمستان که دوره رشد گیاه است، سیکلامن را در معرض نور غیر مستقیم و کافی قرار بدهید. در تابستان ، وقتی گیاه در دوره استراحت و خواب است، بهتر است سیکلامن را در یک نقطه تاریک و خنک با گردش هوای مناسب نگه دارید.
- خاک مورد نیاز
گل سیکلامن ترجیح می دهد در خاک غنی، با زهکشی مناسب و با PH خاک کمی اسیدی رشد کند. برای گیاهان داخل گلدان، می توانید از مخلوط خاک برگ استفاده کنید اما مقداری پیت ماس را در خاک مخلوط کنید تا اسیدیته افزایش یابد.
- آب مورد نیاز
هنگامی که برگهای گیاه وجود دارند، گیاه به طور فعال در حال رشد است. در این دوره، هر زمان که حدودا 3 سانت از سطح خاک خشک شد، آبیاری کنید. از ریختن آب روی برگ یا گلها خودداری کنید.
- دما و رطوبت مورد نیاز
گل سیکلامن گرمای شدید یا هوای خشک را دوست ندارد. آنها در شرایط آب و هوایی که محیط بومی آنها یعنی مدیترانه دارد، بهترین عملکرد را دارند و دمای هوا بین 4 تا 10 درجه سانتیگراد در شب و بین 15 تا 21 درجه سانتیگراد در روز را ترجیح می دهند. رطوبت بالا، به خصوص در زمستان، بسیار مهم است. برای بالا بردن رطوبت، گیاه خود را روی سینی پر از آب و سنگریزه نگه دارید، نباید انتهای گلدان با آب در تماس باشد زیرا این امر باعث پوسیدگی ریشه می شود.
به این عمل، جزیره می گویند که در مورد نحوه درست کردن جزیره توضیحات لازم ارائه شده است.
اگر گیاه خود را برای تابستان به خارج از خانه منتقل کرده اید، قبل از سرد شدن هوا گیاه را به داخل خانه برگردانید.
- کود مناسب
گل سیکلامن خود را هر سه هفته یکبار در در زمانی که در فصل رشد است، با کود مایع رقیق و کم نیتروژن تغذیه کنید. در زمانی که خواب است نیازی نیست کود دهی کنید.
آیا سیکلامن سمی است؟
سیکلامن حاوی ماده ای به نام ساپونین است که در صورت مصرف هر قسمت از گیاه برای حیوانات خانگی و انسان ها است. علائم جدی تری در حیوانات ایجاد می کند، اما باید حتما از دسترس کودکان دور نگه داشته شود.
علائم مسمومیت
هم در حیوانات خانگی و هم در افراد، برخی از علائم مسمومیت شامل از دست دادن آب بدن، استفراغ، اسهال و از دست دادن اشتها است. علائم شدیدتر شامل ضربان قلب غیر طبیعی، تشنج و حتی مرگ است . در صورت مشکوک شدن به مسمومیت، بلافاصله با یک پزشک متخصص تماس بگیرید.
تعویض گلدان
سیکلامن باید هر دوسال یکبار به گلدان جدیدی منتقل شود. می‌توانید این کار را در تابستان و دوران خفتگی گیاه انجام دهید. آن را به گلدانی کمی بزرگتر منتقل کنید و خاک تازه برایش فراهم کنید :
- گلدان جدید را تا نیمه با خاک تازه مخصوص پر کنید.
- غده گیاه را از گلدان اصلی خارج کرده و خاک قدیمی را به کمک جسمی نرم (مانند برس) از گیاه پاک کنید اما گیاه را نشویید.
- غده را در گلدان جدید قرار دهید، طوری که راس آن حدود 3 ستانتی‌متر از لبه گلدان پایینتر باشد. باقی گلدان را نیز با خاک پر کنید.
- تا پایان تابستان، گلدان را در مکانی سایه و خشک نگهداری کنید. در شهریور به آرامی آبیاری گیاه را شروع کنید. به مرور زمان جوانه‌های زیبا را مشاهده خواهید کرد.
انواع گل سیکلامن
انواع بسیار شگفت انگیزی از سیکلامن در دسترس است. برخی از انواع محبوب عبارتند از:
- Sierra series: این گیاهان دارای گلهای بزرگی به رنگهای سفید، صورتی، قرمز، یاسی و بنفش هستند.
- Scentsation: گلهای این نوع از رایحه قوی برخوردار هستند. این گیاه گلهایی به رنگ صورتی و قرمز دارد.
- Victoria: این واریته دارای گلهای سفید با سایه قرمز است.
