Home / گیاهان نوردوست / ونوس حشره خوار Venus flytrap

ونوس حشره خوار Venus flytrap

ونوس حشره خوار (نام علمی: Venus flytrap) یا مگس‌گیر یک گیاه گوشتخوار است که از راه جلب حشرات کوچک و به دام انداختن آنها تغذیه می‌کند.

نام رایج گیاه اشاره به ونوس، ایزد رومی عشق دارد. نام سرده گیاه Dionaea (دختر الهه یونان دیونه) اشاره به آفرودیته ایزدبانوی یونانی دارد، در حالی که نام گونه muscipula است که در لاتین معنای تله‌موش می‌دهد. در عربی و متون اولیهٔ فارسی، «خانق الذباب»، «مگس‌گیر» و «دیونه» گفته می‌شود

او از حس بساوایی برای بسته شدن در زمان مناسب استفاده میکند. گیاه گوشتخوار ونوس اغلب در زمین‌هایی می‌روید که دارای منابع کمی از نیتروژن می‌باشند از این رو با شکار حشرات سعی در جبران نیتروژن مورد نیاز خود دارد. انتهای برگ‌های آن دارای موهای ریزی در سطوح داخلی است که باعث برانگیخته شدن آن می‌شود، و با ساختار خاصی که در پایانه هر برگ وجود دارد، می‌تواند طعمه را به دام بیندازد. هنگامی که حشره یا عنکبوت بر روی برگ‌ها و موهای ریز روی آن بخزد، در صورتی که در کمتر از بیست ثانیه پس از اولین تحریک مو، تحریک دیگری صورت گیرد، برگ بسته می‌شود و طعمه به دام می‌افتد.

حشره گیر ونوس با استفاده از برگهایش حشرات ریز را به دام می‌اندازد و از منابع مغذی بدن حشرات تغذیه می‌کند

ونوس حشره خوار گیاهی بیابانی، زینتی و پایا وصف شده که برگ‌های خود را بر هر حشره‌ای که روی آن بنشیند، می‌بندد؛ و مادّه‌ای اسیدی بر آن ترشح می‌کند تا آن حشره را بکشد و به تغذیهٔ خود درآورد.

تعداد برگ های گیاه بسته به سن آن می تواند بین 3 تا 8 عدد باشد. گیاه حداکثر 15 سانتی متر ارتفاع می گیرد. برگ ها بسیار حساس هستند و دارای پرزهایی در سطح پهنک خود می باشند. اگر جسم خارجی به این پرزها برخورد کند برگ ها سریعا بسته شده و آن را به تله می اندازند. بنابراین اگر حشره ای در سطح داخلی برگ ها قرار بگیرد به دام افتاده و طعمه ی ونوس حشره خوار می شود. البته سرعت بسته شدن برگ ها با توجه به شرایط محیطی مثل رطوبت ، نور و اندازه حشره تعیین می شود. سطح فوقانی برگ ها دارای غده های قرمز رنگی است که مایعی برای هضم حشرات ترشح می کند.

نحوه تغذیه ونوس حشره خوار

همانطور که گفتیم برگ های گیاه گوشتخوار ونوس می توانند حشره هایی که در داخل آن ها قرار می گیرند را به دام بیاندازند. بعد از بسته شدن برگ ها، غده های برگ ماده ای اسیدی ترشح می کنند که حشره داخل برگ را هضم کرده و گیاه می تواند آن را به عنوان غذا مصرف کند. بعد از 5 تا 15 روز برگ ها باز شده و بقایای حشره درون آن ها قابل مشاهده است. هر برگ بعد از 2-3 مرتبه شکار قهوه‌ای می شود و از بین می رود. با چیدن این برگ های قدیمی، برگ های جدیدی روییده و جای آن ها را می گیرند.

شرایط نگهداری ونوس حشره خوار

نور

گیاه ونوس حداقل 12 ساعت نور در روز نیاز دارد که 4 ساعت از آن حتما باید نور مستقیم دریافت کند. البته نباید گیاه را در معررض آفتاب مستقیم ظهر قرار بدهید. مثلا در تابستان ها ساعات اولیه روز بهترین زمان دریافت نور مسقیم توسط گیاه است. کمبود نور مشکلاتی را برای گیاه ایجاد می کند. در کل میزان نور نقش مهمی در انداره برگ ها و شکل و اندازه دمبرگ ها دارد.

آبیاری

برای نگهداری ونوس حشره خوار باید به آبیاری آن توجه ویژه داشته باشید. این گیاه به طور کلی رطوبت را دوست دارد اما شما باید میزان آبیاری را با توجه به شرایط محیطی تنظیم کنید.دقت کنید که آبیاری حتما باید با آب بدون املاح(آب مقطر) باشد. آبیاری با آب دارای املاح باعث زرد و سیاه شدن برگ ها می شود. برای آبیاری ونوس می توانید ته گلدان را به اندازه 1-2 سانتی متر در یک ظرف آب بگذارید. آب از طریق سوراخ زهکش گلدان جذب شده و به خاک می رسد. دقت کنید که آبیاری بیش از اندازه هم باعث پوسیدگی ریشه و بروز بیماری های قارچی می باشد. در کل بهترین زمان آبیاری بعد از خشک شدن رویه خاک است.

رطوبت

گیاه ونوس به رطوبت زیادی نیاز دارد و نمی توان آن را در محیط های خشک نگهداری کرد. اگر محل زندگی شما آب و هوای خشک دارد، می توانید یک نایلون پلاستیکی روی گلدان گیاه بکشید تا رطوبت اطراف گیاه بالا برود. اگر گیاه بیش از حد خشکی بکشد برگ ها بسته شده و گیاه وارد فاز استراحت می شود.

دما

این گیاه می تواند دمای 7 تا 36 درجه سانتی گراد را تحمل کند. البته با بالا رفتن دما باید توجه بیشتری به آبیاری داشته باشید و میزان رطوبت را از طریق غبارپاشی افزایش دهید. از آن طرف با سرد شدن هوا گیاه با سرعت کمتری برگ هایش را باز و بسته می کند. هر چه دما کمتر می شود باید میزان آبیاری را کاهش دهید تا گیاه در اثر پوسیدگی از بین نرود. زمستان فصل استراحت گیاه است و در این زمان می تواند دمای 0 تا 10 درجه را به خوبی تحمل کند. البته در این دما ممکن است بعضی از برگ های گیاه سیاه شوند که جای نگرانی ندارد. این برگ ها را از گیاه جدا می کنند تا برگ های جدید جای آن ها را بگیرد.

خاک

برای نگهداری ونوس حشره خوار حتما باید خاک مخصوص آن را تهیه کنید. این گیاه در خاک های معمولی مثل خاک باغچه و خاکبرگ رشد نمی کند. در واقع گیاه ونوس در زادگاه خود در خاک های فقیر و بدون مواد مغذی رشد می کند. دلیل اصلی گوشتخوار شدن گیاه هم همین مسئله است. از پیت ماس یا خزه اسفاگنوم می توان به عنوان خاک گیاه ونوس استفاده کرد. خاک گیاه باید کمی اسیدی باشد که خزه این کار را برایمان انجام می دهد. خزه اسفاگنوم به صورت خالص و یا به صورت پیت شده و همراه با سیلیس و پرلیت خاک مناسبی برای گیاه ونوس است. دقت کنید که خاک های آماده که ممکن است داخل خود مقداری کود داشته باشند اصلا برای ونوس مناسب نیستند. این خاک ها ممکن است باعث سوختن ریشه گیاه شوند.

ونوس حشره خوار

 

تغذیه ونوس حشره خوار

یک راه رایج تغذیه گیاهان کوددهی به آن هاست. اما همان طور که می دانید گیاه ونوس یک گیاه استثنایی است که مواد مغذی اش را نه از خاک بلکه از حشرات دریافت می کند. پس برای تغذیه این گیاه باید به آن حشره بدهید! حشراتی مثل مگس، پشه و عنکبوت بافت نرمی دارند و برای تغذیه گیاه مناسب هستند. توصیه می شود که از تغذیه گیاه با موادی مثل گوشت چرخ کرده و … بپرهیزید. چرا که آنزیم های گیاه توانایی هضم این نوع پروتئین ها را ندارند. زمان هضم حشره معمولا چند هفته است. تغذیه کردن یک تله در هر بار تغذیه کفایت می کند. به این ترتیب بعد از دو هفته می توانید تله دیگری را تغذیه کنید.

هرس

برای این که گیاه ونوس سالمی داشته باشید هرس مداوم ضروری است. هرس در واقع همان جدا کردن برگ های خشک شده و تغییر شکل یافته گیاه است. رنگ برگ ها وضعیت سلامتی آن ها را نشان می دهد. برگ هایی که خشک شده اند یا رنگ قهوه ای و سیاه پیدا کرده باید جدا شوند تا گیاه رشد خود را حفظ کرده و برگ های جدید بدهد.

خواب زمستانی ونوس حشره خوار

گیاه ونوس هر سال یک دوره خواب زمستانه را می گذراند. در این دوره گیاه باید در مکانی با دمای 10 درجه و دارای نور کافی قرار بگیرد. بعد از شروع خواب زمستانی باید آبیاری را کم کنید. در این دوره حتما گیاه را در محیطی با نور کافی قرار دهید. همچنین در مدت خواب زمستانی گیاه نیاز به تغذیه حشرات ندارد. بعد از پایان زمستان گیاه با قرار گرفتن در معرض نور مستقیم به خواب زمستانی خود خاتمه می دهد و رشدش را از سر می گیرد.

تکثیر ونوس حشره خوار

بذر ونوس حشره خوار

برای تکثیر گیاه ونوس معمولا از روش کاشت بذر استفاده می شود. تیمار ردن بذرها قبل از کاشت ضرورتی ندارد. برای کاشت بذر ونوس حشره خوار این مراحل را دنبال کنید:

  1. بستری برای کاشت بذر ونوس حشره خوار فراهم کنید. این بستر می تواند همانند بستر کاشت گیاهان بالغ باشد که قبلا در همین مقاله گفته شد.
  2. بعد از فراهم کردن بستر مناسب، خاک را آبیاری کرده و اجازه دهید تا آب اضافی کاملا خارج شود.
  3. بذرها را روی خاک بریزید و مقداری آب روی آن ها اسپری کنید. پوشاندن گلدان با یک نایلون پلاستیکی به افزایش رطوبت کمک می کند.
  4. سطح خاک را مدام بررسی کنید و با اسپری آب آن را مرطوب نگه دارید. دقت کنید که آب مورد استفاده باید بدون املاح باشد. همچنین تا زمان جوانه زدن دمای محیط را بین 25 ال 32 درجه سانتی گراد نگه دارید. هر چه دما پایین تر از این برود احتمال جوانه زدن کمتر خواهد شد.
  5. اگر شرایط مناسب باشد بعد از 4 تا 6 هفته می توانید شاهد جوانه زدن بذر ونوس حشره خوار باشید.
  6. 2 تا 3 هفته بعد از جوانه زدن می توانید گیاه جوان را به گلدان موردنظرتان منتقل کنید.

آفت ‌ها و بیماری ‌ها

اصلی‌ ترین بیماری که گیاه حشره خوار ونوس به آن مبتلا می‌ شود قارچ و پوسیدگی ریشه است. این گیاه بسیار رطوبت دوست است و این موضوع ممکن است افراد را گمراه کرده و باعث شود گیاه را بیش از حد نیازش آبیاری کنند؛ این موضوع سبب می ‌شود ونوس دچار پوسیدگی و در مواردی قارچ شود.

دانستنی ‌های مفید

  • گیاه ونوس حشره خوار برخلاف سایر گیاهان برای تقویت و رشد بهتر نیازی به کودهای رایج موجود در بازار ندارد. بهترین کود برای این گیاه حشرات است. برای تغذیه گیاه ونوس می‌توان از حشراتی زنده که بدنی با بافت نرم دارند استفاده کرد. حشراتی مانند مگس، پشه و عنکبوت گزینه‌ هایی مناسب برای این منظور است.
  • دیگر نکته مهمی که باید در مورد ونوس حشره خوار دانست، لزوم هرس گیاه است. برای هرس می‌ بایست برگ‌ های قدیمی که پژمرده و قهوه ‌ای شدند را از گیاه جدا کرده تا مانع رشد برگ ‌های جدید نشود. این کار هم رشد گیاه را سریع کرده و هم ظاهر آن را حفظ می ‌کند.
  • گیاه ونوس حشره خوار در فصل‌ هایی که در رشد نباشد، در خواب زمستانی به سر می‌ برد. گیاه غالباً در فصل زمستان رشدی نداشته و به اصطلاح در خواب زمستانی است. در این دوره میزان نور گیاه تفاوتی نمی‌ کند اما مقدار آبدهی آن باید کاهش یافته و به حداقل برسد.

هم‌اینک، تخمین زده می‌شود بیش از ۳ تا ۶ میلیون گیاه در کشت، و حدود ۳۵٬۸۰۰ گیاه باقی‌مانده در طبیعت وجود داشته باشد. چندین نفر از حامیان برجسته طبیعت و گیاهان، پیشنهاد داده‌اند که این گیاه برچسب آسیب‌پذیر بگیرد. اطلاعات دقیق توزیع اندازه جمعیت مگس‌گیر ونوس در سال ۱۹۹۲ توسط دفتر حفاظت از گیاه، حالت وخیم تری را برای این گونه نشان می‌دهد.

About admin

Check Also

نحوه نگهداری از سینگونیوم صورتی

سینگونیوم صورتی به دلیل طرح و رنگ چشمگیرش، یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی است. علاوه ...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *