شپشک آرد آلود با نام علمی pseudococcus یکی از مهم ترین دشمنان گیاهان آپارتمانی و مرکبات است. گونه های مختلفی از این حشره وجود دارد که احتمال دارد هر یک با دیگری از نظر چگونگی طی شدن چرخه رشد، اندازه حشرات در مراحل مختلف زندگی، زواید و رشته های اطراف بدن دوره تخمگذاری و … متفاوت است.
معرفی آفت گیاهی شپشک آرد آلود با راههای درمان آن
شپشک آرد آلود ( به انگلیسی Mely bug) ، معروف به شته پشمالو (woolly aphid) ،حشره ای است با اندازه 3 میلیمتر و نام علمی pseudococcus که از خانواده pseudococcidae است. این شپشک با کمی دقت با چشم غیر مسلح به راحتی قابل شناسایی هستند؛ به سرعت تکثیر میشوند و بر خلاف سایر آفات سپردار، توانایی این را دارند که به راحتی حرکت کرده و در نتیجه در کوتاه ترین زمان ممکن تمام نقاط گیاه را به زانو درآورند.
این حشرات ریز محیط های گرم و مرطوب را بسیار دوست میدارند در نتیجه، خانه و گلخانه ها شرایط مطلوب رشد و تکثیر آن ها را دارند و درواقع علت به وجود آمدن شپشک آرد آلود هستند. برای شناسایی شپشک آرد آلود و از بین بردن و رفع آن با ما همراه باشید. در بعضی منابع به این شپشک ، شپشک آردی هم می گویند.
شپشک به هر محلی که بتونه حمله میکنه و از شیره ی گیاهی در محل اتصال برگ با ساقه تغذیه می کنه، لذا همیشه شپشک های سر سخت را در اطراف محل اتصال برگها به ساقه ها در گیاهان زینتی مشاهده میکنید. در ضمن این آفت پنبه ای شکل، ضمن تغذیه از شیره گیاه با ترشحاتی سفید رنگ، خودش را در برابر سموم محافظت میکند. توصیه کارشناسان گیاه شناسی عدم استفاده از سم علی الخصوص برای گیاهان زینتی داخل منازل است.
هیچ یک از قسمت های گیاه از این آفات در امان نیست بنابراین اگر گیاه شما علائمی از مشکلات رشد را نشان میدهد تمامی قسمتهای گیاه بخصوص نواحی اتصال برگها به شاخه یا شاخه ها با یکدیگر و همچنین زیر برگها را بررسی کنید. در ابتدا علائم وجود این افات به شکل نواحی برامده و سفید رنگ جلب توجه میکند که بر روی ناحیه اتصال برگ به ساقه یا پهنک برگ و یا در ناحیه اتصال ساقه به ریشه درست در زیر خاک شکل میگیرند.
حشرات و یا تخمهای صورتی، نارنجی آنان را در زیر این پوشش میتوان یافت با افزایش تعداد شپشکها تولید عسلک افزایش می یابد که موجب چسبناک شدن و شکل گیری قارچ دوده ای میشود این مسئله موجب ظهور لکه های سیاه رنگ بر روی برگسار گیاه میشود. ادامه فعالیت موجب کاهش رشد، بد رنگ و زرد شدن برگها و ریزش برگهای جوان و نابالغ میشود.
سموم علاوه بر آلودگی، آفات را مقاوم تر و سر سخت تر از قبل می کنند بنابراین هم اکنون دست به کار شوید و با یک گوش پاکن آغشته به محلول آب و صابون محلهای سفید رنگ را پاک کنید. میتوانید با یک اسپری آب پاش و مخلوط آب و روغن ولک این کار را انجام دهید. مطمئن باشید اگر آفت در مراحل اولیه خودش باشد شما بخوبی آن را کنترل نموده اید. اما اگر آفت به کلیه ساقه ها و برگها سرایت کرده باشد تنها راه قطع ساقه های آلوده و قلمه زنی از بخشهای سالم است.
روش های خانگی مبارزه با شپشک آرد آلود
اولین قدم در از بین بردن و رفع آفت شپشک آرد آلود این است که گیاه را در جای گرم و مرطوب قرار ندهید.
در صورت مشاهده این آفت بر روی گیاه آن را از سایر گیاهان به سرعت جدا کنید. و برای از بین بردن آفت از روی گیاه آلوده از مایع ظرفشویی کمک بگیرید. مخلوط آب گرم و مایع ظرفشویی برای مبارزه با این آفت اولین راه حل است. مایع ظرفشویی برای نفوذ کردن در پوشش محافظتی آرد مانند شپشک ها و کاهش چسبندگی آن ها به سطح گیاه استفاده میشود. این درمان خانگی راه حل مناسب و فوری برای رفع و درمان شپشک آردآلود است.
در محیط منزل و وقتی تعداد گلدان کم است از چند روش خانگی میتوان برای از بین بردن شپشک استفاده کرد که البته این روشها بستگی به شدت حمله افات و مکان فعالیت انان دارد. به عنوان مثال اگر شپشک ها بر روی برگسار گیاه وجود دارند و هنوز جمعیت آنان به شدت زیاد نشده است میتوان از مخلوط آب گرم و مایع ظرفشویی برای مبارزه با این افت استفاده کرد.
مایع ظرفشویی برای نفوذ کردن در پوشش محافظتی آرد مانند شپشکها و کاهش چسبندگی شپشکها به سطح گیاه استفاده میشود. کافی است که ۲ قاشق چایخوری از مایع ظرفشویی را با نیم لیتر آب مخلوط کرده و بعد به شکل اسپری بر روی ناحیه اجتماع و زندگی شپشکها اسپری کرد و شپشک ها را با تکه ای پنبه یا پارچه جمع کرد.
برای افزایش اثر مایع ظرفشویی در جدا کردن شپشکها از سطح گیاه میتوان در ترکیب یاد شده ۲ قاشق چایخوری روغن مایع استفاده کرد. مخلوط صابون مایع و الکل نیز مورد دیگری است که توصیه میشود نصف لیوان الکل با یک لیتر صابون مایع مخلوط شود و این مخلوط را روی نواحی آلوده اسپری کنید. اگر این حجم از صابون مایع برای مصرف خانگی شما زیاد است کافی است با یک تناسب ساده برای هر مقدار صابون مایع که میخواهید استفاده کنید میزان حدود الکل را نیز حساب کنید.
بعد از مصرف این محلول ها بعد از گذشت ۲۰ دقیقه گیاه را با آب خوب بشویید.
ضمنا به یاد داشته باشید که قبل از مصرف این مواد سطح خاک را با نایلون و یا چند لایه روزنامه بپوشانید تا این مواد روی خاک نریزد و در خاک فرو نرود زیرا به ضرر ریشه است .
اگر این ترکیب را استفاده میکنید باید بین دفعات مصرف حدود ۳ تا ۴ روز فاصله باشد و در زمان استفاده گیاه در معرض نور مستقیم خورشید نباشد.
حتما قبل از مصرف محلول را بر روی قسمتی از برگ ها امتحان و حدود ۲۴ ساعت بگذرد و اطمینان حاصل کنید که محلول روی برگسار اثر منفی ندارد. گیاهان متفاوت از یکدیگرند و عکس العملهای متفاوتی نیز میتوانند نشان دهند. برای جداسازی شپشک ها که در زوایای ناحیه اتصال برگ با ساقه و با هر ناحیه زاویه دار دیگر به سطح گیاه چسبیده اند میتوانید از وسیله ای همانند مسواک استفاده کنید.
معرفی انواع سموم شیمیایی دفع شپشک آرد آلود
خسارت های رخ داده در اثر شپشک آرد آلود بسیار قابل توجه است و بعد از مدتی هیچ کدام از قسمت های گیاه از این آفت در امان نمی مانند.
فعالیت این حشره و با وارد نمودن خسارت به گیاه همراه با عسلک می باشد. با پنهان شدن شته ها و شپشک ها در پشت برگ باعث لوله ای شدن برگ شده و پناهگاهی برای خود در پس برگ لوله ای شده ایجاد می کنند. این عمل باعث می شود که سموم تماسی اثر چندانی بر روی کنترل این حشرات نداشته باشند پس با توجه به این اوضاع بهترین کار بکارگیری سموم سیستمیک می باشد.
سم آفت کش کنفیدور
کنفیدور یک سم سیستمیک با اثر تماسی گوارشی است که می تواند برای کنترل این آفت مورد استفاده قرار گیرد. این سم در سیستم عصبی آفت اختلال ایجاد می کند و باعث نابودی آن می شود و نیاز ندارد که تمام قسمت های گیاه نظیر پشت برگ ها را با سم شست و شو داد.
با اسپری کردن سم روی برگ ها هم کافیست تا سم به درون گیاه نفوذ کرده و اگر قسمتی از گیاه هم سم به آن نرسد باز از طریق آوندها سم به کل گیاه منتقل می شود و در هر جا که آفت از گیاه تغذیه کند، مسموم شده و از بین میرود
نحوه اثر بخشی این آفت کش با حشرات مختلف ( از نظر نژادی و مقاومت) متفاوت است. ولی بطورکلی ۲ سی سی از این سم باید در ۱ لیتر آب حل شده و سپس محلول را به گیاه اسپری کنید. مخصوصاً بخش هایی که تجمع بیشتری از آفت ها در آنجا مشاهده می شود.
بهتر است بدانید:
اگر گیاه را داخل منزل نگه می دارید بهتر است برای سم پاشی آن را به خارج منتقل کرده و بعد از حدود ۲ ساعت به خانه برگردانید و در مدتی که گیاه در خارج از خانه است آن را در مسیر مستقیم نور آفتاب قرار ندهید وگرنه دچار سوختگی می شود.
اگر گیاه داخل منزل نگهداری می شود، سم پس از حدود ۳ ساعت تاثیر خود را روی گیاه می گذارد. مقداری آب خالی را روی تمام بخش های گیاه بریزید تا به مسمومیت در اثر تماس و یا تنفس دچار نشوید.
اگر از این سم به مقدار توصیه شده استفاده شود، با گیاه سازگار خواهد بود. به همین دلیل هیچ اثر منفی بر گیاهان نخواهد داشت؛ همچنین تا به حال در اثر مخلوط شدن با سایر سموم هیچ مشکلی دیده نشده، پس قابلیت اختلاط با سموم متفاوت را دارا می باشد.
سم آفت کش مالاتیون
مالاتیون حشره کشی شامل ماده شیمیایی ارگانوفسفات می باشد ، و امروزه آن را با نام تجاری مالتوس نیز می شناسند. این سم حشره کش برای نخستین بار در امریکا ثبت و مورد استفاده قرار گرفت. این ماده شیمیایی در مواد تشکیل دهنده شامپو هایی که برای درمان شپش سر مورد استفاده قرار می گیرند نیز دیده می شود.
از جمله ویژگی های این سم کم خطر بودن آن و همچنین ماندگاری کم آن می باشد. سم ها مکانیسم اثرشان با یکدیگر متفاوت است. سم مالاتیون غیر سیستماتیک است. این سم به دو وجه اثرگذاری خواهد داشت؛ اولی تماسی و دومی تدخینی است.
این سم با ایجاد اختلال در سیستم عصبی حشره و متوقف کردن انتقال پیام عصبی آفات و حشرات از بین می برد و با اختلال در تنفس نیز باعث مرگ آفات نیز می شود. سم مالاتیون برای زنبورها، ماهی ها، سایر آبزیان و پرندگان خطرناک است اما برای پستانداران سمیت کمتری دارد.
بهتر است بدانید:
از این سم باید بوسیله سمپاش بر روی گیاه استفاده شود و یا گیاه را در محلول این سم شناور کرد. همچنین می می توان سم را زمانی که گیاه را آبیاری می کنید به صورت محلول بر روی خاک بریزید. این عمل برای کنترل شپشک ریشه هم به کار می رود و همینطور در رابطه با میزان و نحوه مصرف این سم معمولا اطلاعات دقیق و میزان مصرفی بر روی بسته بندی سم نوشته شده است.
همانطور که این سم بر روی حشرات تاثیر می گذارد، بر روی سیستم دفاعی بدن انسان و حیوانات هم اثرگذار است. بنابراین بلعیدن و نوشیدن این سم خطرناک و توجه داشته باشید که این سم از طریق پوست نیز جذب می شود.
برای اینکه گیاه را از آسیب های جدی مراقبت کنیم، باید نکاتی را مدنظر داشته باشیم. برای جلوگیری از سوختن گیاه نباید در ساعات گرم روز از این سم برای گیاهان استفاده کرد.
محصولات دارای ماده مالاتیون به چند صورت مایع، پودر و امولسیون وجود دارند. توجه کنید که با قرار گرفتن در معرض گرما باعث افزایش قدرت سمیت محصول می شود، برای همین است که توصیه می شود سم را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری نکنید.
سم آفت کش فن پروپاترین
نوعی سم کنه کش و حشره کش تماسی غیر سیستمیک می باشد که به غیر از کنه، طیف گسترده ای از آفات دیگر را از بین می برد. ولی استفاده از این نوع سم برای همه کاکتوس ها و ساکولنت ها توصیه نمی شود.
سم آفت کش دیمتوات
سم آفت کش دیمتوات از انواع سم سیستمیک و از گروه ارگانوفسفره است که وارد شیره گیاه شده و به آسانی حشرات مکنده را از بین می برد.
به کار بردن سموم تماسی برای این نوع از آفت به خاطر وجود پوشش کرک مانند حشره که مانند یک سپر محافظتی عمل می کند، قابل استفاده نیست. در صورت به کارگیری سموم سیستمیک برای کنترل این آفت، به دلیل تغذیه شپشک آرد آلود از شیره گیاه نتیجه مطلوب خواهد بود.
چطور شپشک آردآلود را شناسایی کنیم؟
این حشرات به دلیل داشتن پوشش آرد مانند بر روی بدنشان به راحتی بر روی سطح گیاه قابل تشخیص هستند.
این آفت خطرناک به صورت گروهی به گیاه و گل حمله کرده و با ایجاد زخم و مکیدن شیره گیاه آن را نابود میکند. با چشم غیر مسلح نیز میتوانید این آفت را شناسایی کنید؛ به این صورت که تکه های کوچک چند میلیمتری پرز مانند پشمالو و سفید را در روی برگ ها یا زیر آن، و یا روی ساقه ها و بدنه کاکتوس و ساکولنت مشاهده کردید، به وجود شپشک آرد آلود و تکثیر زودهنگام آن شک کنید.
گاهی این حشرات خود را در لابلای برگ و یا تیغها، یا درون خاک و اطراف ریشه پنهان میکنند.
شناسایی شپشک آردآلود بر روی کاکتوس و ساکولنت
وجود شیره عسلی بر روی سطح گیاهان میتواند دلیلی بر حضور حشره شپشک آردی باشد.
البته برخی از کاکتوس ها به طور طبیعی این شیره را از خود ترشح میکنند ولی معمولا شیره ای که شپشک های آردی ترشح میکنند مورد هجوم قارچ های سیاه رنگ قرار میگیرد. حضور این شیره بر روی گیاه، مورچه ها را به خود جذب میکند؛ در واقع مورچه ها پرورش دهنده این حشرات محسوب میشوند؛ پس به خاطر داشته باشید که ازدحام مورچه ها در اطراف گیاه میتواند دلیل وجود این آفت باشد.
حضور این آفت بر روی ساکولنتها برگهای گیاه را کوچک کرده و موجب از بینرفتن شکل طبیعی گیاه میشود.
راه دیگر تشخیص این آفت این است که به راحتی از تنه جدا میشود. گیاه آلوده معمولا دچار توقف رشد شده و حالت بیمار و چروکیده به خود میگیرد و از آنجایی که این حشرات علاقه خاصی به قسمت های جوان گیاه دارند این قسمت ها شکل اصلی خود را به سرعت از دست می دهند.
مشخصات ظاهری شپشک آردآلود
- طول بدن این آفت بین ۲ تا ۳ میلیمتر است.
- سطح بدن آن با پوشش کرکی سفیدرنگی پوشیده شده است که این پوشش آرد مانند، دلیل نامگذاری این آفت است.
- حشرات ماده بدون بال هستند، اطراف بدن آنها زوائد مویی شکل است که این زوائد کمک به حرکت گیاه میکنند.
- حشرات نر بالغ بال دارند و به تندی جابجا میشوند ، به همین دلیل به ندرت دیده میشوند.
- حشراتی که برای گیاه مشکل ایجاد میکنند، حشرات ماده هستند.
- شپشک های نر فقط وظیفه جفتگیری و ادامه نسل را به عهده دارند.
- این حشرات به صورت اجتماعی زندگی میکنند به همین دلیل به صورت تودههای سفید رنگ برروی گیاه دیده میشوند.
- شپشکها در قسمتهایی مثل ناحیه اتصال برگ به ساقه، بین گلبرگها و کاسبرگها، محل اتصال ساقههای جانبی و … دیده میشوند.
شپشک آردآلود چه خسارتی به گیاه می زند؟
این آفت بیشترین آسیب را به قسمتهای جوان گیاه وارد میکند و جوانههای گیاه را به راحتی از بین میبرد.
افزایش جمعیت شپشکها در گیاه سبب افزایش تولید عسلک روی گیاه شده و موجب چسبناک شدن سطح گیاه میشود؛ همچنین قارچهای فوماژین را رشد میدهد که در نتیجه آن لکههای سیاهرنگی روی سطح گیاه به وجود میآید. وجود این عسلک یا شیره های چسبناک، سبب جذب مورچهها خواهد شد؛ بنابراین حضور مورچهها اطراف گیاهتان شما را از وجود این آفت مطلع میکند.
ادامه این فرایند موجب کاهش رشد، بد فرمی، زرد شدن و شکنندگی برگها و در نهایت ریزش آنها میشود.
چه گیاهانی بیشتر مورد حمله شپشک آردآلود قرار می گیرند ؟
شپشک آرد آلود مرکبات یکی از شایعترین انواع شپشک است که علاوه بر مرکبات، بر روی گیاهان زینتی از جمله سرخس، کاکتوس و دیگر گیاهان گوشتی، بنفشه افریقایی، گل کاغذی، فوشیا، گل ساعتی، گاردنیا، آفتابگردان و …. فعالیت میکند البته انواع دیگر شپشک نیز میتوانند گیاهان زینتی را مورد حمله قرار دهند.
همچنین انواع کاکتوس ها و انواع ساکولنت ها و گیاهان آپارتمانی مانند انواع پتوس بزرگترین قربانی های این آفت های پشمالو هستند.
- کاکتوس ها
- ساکولنت ها مانند کراسولا خرفه ای و اچوریا
- مرکبات به ویژه پرتغال و نارنج
- گیاهان زینتی از جمله گیاهان گوشتی و گیاهانی مثل حسن یوسف بنفشه آفریقایی، گل ناز، گل ساعتی، شمعدانی، گاردنیا و …
- برخی گل ها