اصله پرورش گل و گیاه و درخت
Related Articles
گیاه گل گاوزبان، گیاه علفی و یکساله است که ارزش دارویی دارد. گل گاوزبان احتمالاً از شمال آفریقا به نواحی دیگر راه یافته و امروزه در منطقه مدیترانه، نواحی شمال آفریقا و قسمت‌هایی از خاورمیانه می‌روید. گل، برگ و سرشاخه‌های گلدار آن به مصرف دارویی می‌رسد. گاو در زبان ترکی به معنی آبی هم آمده است و گل گاو زبان یعنی گلی که برگی آبی دارد.
این گیاه یکی از غنی‌ترین منابع اسیدهای چرب اصلی بشمار می‌رود. گل گاوزبان از اردیبهشت تا شهریور گل می‌دهد. گاوزبان گیاهی است علفی و یکساله که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد ساقه آن شیاردار و خاردار است. برگهای این گیاه ساده و پوشیده از تارهای خشن است. گلهای آن به رنگ آبی، سفید و بنفش می‌باشد.
معروف ترین اسم محلی این گیاه گل گاو زبان است. از نام‌های معروف دیگر محلی می‌توان از نام‌هایی مانند برنجاس و گانیل. نام برد که این اسم‌ها بیشتر در میان عشایر قشقایی جنوب استان فارس و حاشیه خلیج فارس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص دارویی گیاه گل گاوزبان
بر اساس کتاب قانون بوعلی سینا:(قانون در طب انتشارات صداوسیما صفحه ۲۰۲) مزاج:گرمیش نزدیک به اعتدال است و کمی به سوی گرمی گرایش دارد، در آخر اول رطوبتی دارد. خوزی گفته‌است در آخر دوم سرد و تر است و این نظریه از راستی دور است.
- گل گاو زبان و برگهای آن تصفیه کننده خون است.
- آرام کننده اعصاب است.
- عرق آور است.
- ادرار آور است.
- کلیه‌ها را تقویت می‌کند.
- سرماخوردگی را برطرف می‌کند.
- برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید.
- در درمان برونشیت موثر است.
- بی اختیاری دفع ادرار را درمان می‌کند.
- التهاب و ورم کلیه را درمان می‌کند.
- در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.
- ضماد برگهای گاو زبان برای رفع ورم موثر است.
- رگهای گاوز بان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.
- برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدر زیادی ویتامین C می‌باشد و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد می‌ریزند.
- این گیاه درمان خوبی برای فلاش بک زدن‌های متوالی در زندگیست
طریقه مصرف صحیح گل گاوزبان
هر دارویی اعم از طبیعی و غیرطبیعی، در کنار تاثیرات مثبت خود، اثرات منفی هم دارد که باید قبل از مصرف با پزشک مربوطه مشورت شود.
افرادی که از فشار خون بالایی برخوردار هستند باید بدانند گل‌گاوزبان باعث افزایش فشار خون می‌شود؛ بنابراین این‌گونه افراد بهتر است دمنوش آن را به‌همراه چند قطره آب‌لیمو یا مقدار کمی لیمو عمانی، میل کنند.
همچنین قدیم‌ترها همواره مصرف این گیاه را به‌همراه شکر و نبات، و حتی دم‌کردن آن با نبات را توصیه می‌کنند.مصرف آن به‌عنوان نوشیدنی پس از شام توصیه می‌شود.
دکتر معصومه خادمی‌زاده، معاون گروه داروسازی سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، می‌گوید؛ “گل گاوزبان به علت داشتن آلکالوئید(نوعی ترکیبات پیچیده ازت‌دار یا سمّی)، برای زنان حامله و شیرده و کودکان مضر است، مصرف بیش از پنج روز متوالی این گیاه ممکن است باعث عادت ماهانه در زنان شود؛ بنابراین پس از پنج روز استفاده از آن در صورت نیاز، سه روز فاصله انداخته، سپس دوباره مصرف کنید.
برخی‌ها هم گل‌گاوزبان را با گیاهی به نام سنبل‌الطیب(علف گربه) دم می‌کنند، مصرف زیاد مخلوط این دو گیاه که هر دو برای تقویت اعصاب توصیه می‌شوند؛ مسمومیت، خستگی، احساس سبکی سر، گشاد شدن مردمک چشم و مسمومیت کبدی را به دنبال دارد.
مصرف آن همراه با داروهای سیستم عصبی مرکزی مانند ضد افسردگی‌ها، ضد اضطراب‌ها، آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
مضرات گل گاوزبان
- مصرف این گیاه در دوز زیاد یا دراز مدت، به دلیل داشتن موادشیمیایی خطرناکی به نام آلکالوئید های پیرولیزیدینی (PAS) می تواند باعث بروز سرطان کبد و یا آسیب به این عضو حیاتی شود.
- به دلیل داشتن آلکالوئید های پیرولیزیدینی (PAS) زنان باردار باید حد الامکان از مصرف این گیاه خودداری کنند زیرا این ماده شمیایی ممکن است باعث شود که نوزاد در زمان تولد ناقص به دنیا بیاید. همچنین مادرانی که در حال شیردهی به نوزاد خود هستند، حدالامکان از مصرف گل گاو زبان خودداری کنند زیرا احتمال انتقال این ماده شیمیائی خطرناک از طریق شیر مادر به نوزاد وجود دارد.
- مصرف روغن گل گاو زبان ممکن است باعث افزایش و طولانی شدن مدت زمان خونریزی شود به همین دلیل استفاده از آن بر روی زخم ها باید بسیار با احتیاط انجام شود.
- مصرف گل گاو زبان ممکن است در بعضی از افراد باعث بروز بیماری های کبدی شود.
- افرادی که بر روی آنها عمل جراحی انجام شده است در صورت مصرف گل گاو زبان، احتمال خونریزی در آنها افزایش می یابد به همین جهت حداقل تا 2 هفته پس از جراحی باید از مصرف این گیاه خودداری کنند زیرا این گیاه تا حدی خون را رقیق می کند.
