زهکشی گلدان چیست؟
زهکشی یا ( drainage) یعنی خراج کردن آب اضافی از خاک به عبارتی دیگر زهکشی خاک یعنی اینکه شرایطی را برای خاک گیاه فراهم آورید که آب اضافی درون خاک باقی نماند. هرچقدر زهکشی خاک بهتر انجام شود آب اضافه سریعتر از زیر گلدان خارج میشود.
برای انجام زه کشی و سهولت در خروج آب اضافه، اغلب اوقات به روش زیر عمل می کنند:
در ته گلدان از شن یا سنگ ریزه استفاده می شود، بهتر است که سوراخ ته گلدان نیز، با تکه ایی از گلدان شکسته یا سنگ پوشیده شود، به طوری که آب به راحتی از گلدان خارج شود و تکه سفال یا سنگ مانع از خروج خاک و املاح مفید از ته گلدان شود.
چرا خاک گلدان نیاز به زهکشی دارد؟
ریشه اکثر گل وگیاهان بر اثر تماس با آب فراوان و آب زیادی مانده در درون خاک دچار خفگی شده و کم کم گیاه شما شادابی خود را از دست داده و ممکن است از بین برود. همانطور که آب ندادن باعث مرگ گیاه میشود آبیاری بیش از حد هم باعث مرگ و از بین رفتن گیاه خواهد شد.
با توجه به گیاه شما، نوع “زهکشی” هم متفاوت است برخی از گل و گیاهان نیاز به زهکشی بالایی دارند و برخی دیگر نیز زهکشی متوسط برایشان کافی می باشد.
چگونه خاک گلدان را زهکشی کنیم؟
راه های زیادی برای اینکه در خاک ،زهکشی ایجاد کنیم وجود دارد. برای این کار باید خاکی درست کنیم که وقتی خاک گیاه خود آب می دهید به راحتی از زیر گلدان خارج شود.
برگ – ماسه یا شن – پرلیت – پوست برنج – لیکا
اضافه کردن موارد بالا به خاک باعث ،زهکشی در خاک خواهد شد میزان اضافه کردن این مواد هم به نوع گیاه بستگی دارد.
برای گلهای بیرونی میتوانید فقط از ماسه در خاک خود استفاده نمائید. معمولا ۶۰ درصد خاک باغچه + ۲۰ درصد ماسه + ۲۰ درصد کود دامی یا ورمی کمپوست برای اغلب گل و گیاهان بیرونی استفاده میشود.
اگر خاک باغچه شما خاک سفتی است و همیشه در آن آب جمع میشود بهترین راه حل اضافه کردن ماسه به خاک باغچه میباشد. در برخی مواقع نیز با استفاده از دفن کردن لوله های مخصوص زهکشی در باغچه و فضای سبز از ماند آب زیادی در خاک جلوگیری میکنند که در مقالات بعدی درمورد این قسمت مفصل توضیح خواهیم داد.
برای گلهای آپارتمانی نیز ترکیب برگ و پوست برنج و یا پرلیت بسیار مفید و موثر خواهد بود. و در اغلب گلهای آپارتمانی ترکیب ۲۰ درصد خاک باغچه + ۴۰ درصد برگ + ۲۰ درصد پوست برنج + ۲۰ درصد کود دامی یا ورمی استفاده میشود. که در برخی از گلهای آپارتمانی از پرلیت و ماسه نیز استفاده خواهد شد.
همانطور که در بالا گفتیم مقدار اینکه از هر کدام چقدر ترکیب شود به نوع گیاه بستگی دارد.
لیکا نیز نوعی دانه رس منبسط شده است که در اندازه های مختلف تولید میشود. این دانه ها خیلی سبک هستند و وزنی ندارند در گلدانهایتان میتوانید از لیکا نیز استفاده نمائید به طوری که قبل از اینکه درون گلدان خاک بریزید مقداری از دانه های لیکا را در کف گلدان ریخته و سپس خاک را بر روی آن بریزید.
این کار کمک خوبی به “زهکشی” گلدانتان خواهد کرد البته از دانه های لیکا هم میتوان در ترکیب خاک استفاده نمایید و با خاک ترکیب کنید.
چگونه بفهمیم خاک نیاز به زهکشی دارد؟
فهمیدن اینکه خاک چه مقدار زهکشی دارد خیلی راحت است. کافیست خاک را درون یک گلدان بریزید و سپس خاک را خوب آب بدهید هر چقدر آب سریعتر از زیر گلدان خارج بشود یعنی زهکشی خاک شما بهتر است و هر وقت آب بر سطح خاک بماند و خیلی دیر به داخل خاک نفوذ کند یعنی خاک شما هیچ زهکشی ای ندارد.
همچنین برای زهکشی مناسب گلدان شن و یا سنگریزه ای که ته آن برای خروج آب اضافی قرار میدهید بهتر است از نوع نخودی باشد یا میتوانید از تیکه ای گلدان شکسته با قطری در حدود ۲-۵ میلیمتر استفاده نمایید.
فواید زهکشی گلدان
- ردشدن آب اضافی ازگلدان
- کاهش بیماری های قارچی درخاک
- ایجادچرخه ی هوا درخاک که بسیاربه وسعت سریع وسلامت ریشه ها کمک میکند
- کاهش حشرات داخل خاک
- همه ی این کارها که برای گیاه بسیارهم ضروری است را فقط لایه ی زهکش انجام میدهد
نحوه تعویض گلدان با زهکش مناسب
ابتدا با توجه به اندازه گیاه وحجم ریشه گلدان مناسب آن را انتخاب کنید . جهت ایجاد زهکش از باز بودن سوراخ های انتهای گلدان مطمئن شوید ودر انتهای گلدان یک لایه سنگ ریزه بریزید وروی ان مقداری ماسه شسته شده ودر نهایت خاک مورد نیاز گیاه را تا کمی از حجم گلدان پرنمایید. توپ ریشه(ریشه وخاک اطراف ان )را به ارامی وبدون اسیب دیدن ا زگلدان در اورده(به آرامی گلدان گل خود را خم کرده وبا دو انگشت گیاه را نگه داشته و سپس با دست دیگر به آرامی چند ضربه به پشت گلدان میزنیم تا گل با تمام خاک اطرافش از گلدان خارج شود) وان را در گلدان بزرگتری(یک یا دوسایز)قرار داده وفاصله بین توپ ریشه وگلدان را با خاک(ترکیب ان با توجه به نوع گیاه تعیین میگردد) جدید پر نمایید. خاک را فشار داده تا منافذ موجود از خاک پرشود و به آرامی با دوست چند ضربه به دو طرف گلدان میزنیم تا خاک بخوبی بنشیند.بلافاصله پس از جابجایی گلدان را ابیاری نموده به طوریکه تمام خاک را در بر بگیرد ومقدار کمی اب از سوراخ های انتهای گلدان خارج گردد.از قرار دادن گلدان تا چند روز در مقابل نور خورشید وباد و… خوداری نمایید. انواع گیاهان گلدار را میتوانید کشت کنید واین بسته به هدف وسلیقه شما دارد.