سدوم و هر آنچه که درباره این ساکولنت زیبا باید بدانید

Related Articles

گل آئونیوم یا گل ناز بشقابی رو چطور نگه داری کنیم؟

مارس 30, 2024

چروک شدن برگ کراسولا – علت و درمان

اکتبر 1, 2023

لیتوپس یا کاکتوس سنگی و رازهای نگهداری از این گیاه در منزل

سپتامبر 28, 2023

اسم علمی گیاه سدوم  Sedum rubotinctum ، از خانواده Crassulaceae می باشد. این جنس دارای ۶۰۰ گونه از گیاهان خشبی ، غیر خشبی و علفی یک ساله وچند ساله خزان کننده و همیشه سبز گوشتی است
گل های آنها ستاره ای و زرد کمرنگ، صورتی و سفید می باشند، که روی یک پانیکول انتهایی ظاهر می شوند.

سدومها ساکولنت های کم توقع و مقاومی هستند که به راحتی می‌توان در محیط‌ های مختلف از آنها نگهداری کرد. تکثیر آسان، رشد سریع و تنوع بالا از دیگر مزیت‌ های این گیاهان می‌ باشد.

اگر بخواهیم در رابطه با سدوم صحبت کنیم باید بگوییم که این گیاه دارای تنوع بسیاری است که تمامی گونه ها دارای برگ های گوشتی که از ویژگی های ساکولنت ها است برخوردارند. گونه های کم رشد سدم حداکثر تا ارتفاع ۶ سانتی متری رشد می کنند و گونه های پر رشد ممکن است تا ارتفاع ۶۰ سانتی متری رشد کنند. معمولا از گونه هایی که دارای رشد کمی هستند در باغ های صخره ای و به عنوان گیاه پوششی استفاده می کنند. اما از گونه های چند ساله به علت برگ های متراکم و گل های درشت معمولا به عنوان مرز استفاده می شود.

مزیت های نگهداری این گیاه:

• نگهداری راحت
• مراقبت کم
• گل شاخه بریدنی
• جاذب پروانه
• برگ های غیر معمول
• مقاوم به خشکی خاک

نحوه نگهداری و مراقبت از سدوم

خاک مناسب:
سدوم ها مانند اکثر ساکولنت ها و کاکتوس‌ها به خاک سبک با زهکشی مناسب احتیاج دارند. از جمله ترکیبات بستر کاشت این گیاه می‌توان به این موارد اشاره کرد: ترکیب ماسه با مقدار پیت ماس یا کوکوپیت می‌باشد. می‌توان از ده درصد ورمی یا کود حیوانی کهنه نیز در این ترکیب استفاده کرد. برای تقویت در فصل رشد از کودهای NPK مانند کود دوازده دوازده سی و شش استفاده کرد.

آبیاری:
سدومها  شرایط خشکی  را تا حدود قابل‌توجهی تحمل کنند و خاک‌های مرطوب را نمی‌پسندند. در طی فصول تابستان بهار گیاه را آب دهید اما آبیاری را در طی زمستان کاهش دهید. پوسیدگی گیاه به دلیل آبیاری بیش‌ازاندازه یکی از دلایل اصلی از بین رفتن آنان در محیط خانه است. اما این مسئله نباید منجر به آبدهی کم و خشکی دادن به گیاه شود که در این صورت برگ‌ها چروکیده و کوچک می‌شوند زیرا گیاه از ذخایر آب داخل برگ‌ها استفاده خواهد کرد. ادامه این شرایط موجب ریزش برگ‌ها خواهد شد. بنابراین بهتر است که سطح بستر خاک را بررسی کنید و زمانی که متوجه خشکی بستر خاک شدید گیاه را آبدهید.

نور:
سدوم ها به نور زیادی احتیاج دارند ولی آنها را در فصل تابستان در معرض آفتاب شدید قرار ندهید. همچنین سدوم ها در جاهای تاریک و کم نور از بین خواهند رفت.

دما:
برخی از این گیاهان هوای سرد را به خوبی تحمل و برخی به این شرایط حساس هستند. به‌عنوان‌مثال برخی از سدومها دما را تا -۶ درجه می‌توانند تحمل کنند حتی نمونه‌ای ماند Sedum lineare ‘Variegatum’ می‌تواند سردی هوا را تا ۱۷- درجه سانتی‌گراد تحمل کند درحالی‌که بعضی انواع در دمای زیر ۵ درجه سانتی‌گراد از بین خواهند رفت. نمونه Morganianum و Sedum sieboldii mediovariegatum که از سدومهای محبوب زینتی هستند در طی تابستان دما را ۲۱-۱۸.۵ درجه سانتی‌گراد مناسب است و در زمستان در حدود ۴.۵ درجه سانتی‌گراد را می‌توانند تحمل کند اما مکان گرم‌تر در طی زمستان برای آنان مناسب است.

آفات و بیماری های سدوم:
لکه برگی سدم بر اثر فعالیت قارچهایی همانند آنتراکنوز Anthracnose سرکوسپورا cercospora سپتوریا Septoria و کولتوتریکوم Colletotrichum در شرایط آبیاری زیاد این گیاه و عدم مناسب بودن زهکش بستر کاشت ایجاد می‌شود. در اثر این بیماری لکه‌های سیاه خاکستری و یا قهوه‌ای‌رنگی بر روی برگ‌ها شکل می‌گیرد و می‌تواند در ابتدا برگ‌ها و سپس تمامی گیاه را از بین ببرد. اگرچه با بهبود و مناسب کردن شرایط محیطی می‌توان احتمال شیوع این بیماری را کاهش داد اما در مواردی که این بیماری در حال پیشرفت است باید از سموم قارچ‌کش مناسب استفاده کرد. پوسیدگی ریشه با قارچ‌های ریزوکتونیا Rhizoctonia و یا فوزاریوم Rhizoctonia باعث سیاه و یا قهوه‌ای شدن، افتادن و از بین رفتن ریشه و قسمت‌های پایین ساقه می‌شود. ممکن است زخم‌های آبداری در نزدیکی سطح خاک بر روی ساقه تشکیل شود. مصرف قار چکش‌ها چندان مؤثر نیست و باید گیاه آلوده را از بین بود. کپک خاکستری توسط قارچ Botrytis cinerea از دیگر بیماری‌ها است که در سطوح قسمت‌های مختلف گیاه پوششی خاکستری‌رنگ به وجود می‌آورد و هوای سرد و مرطوب آن را تشدید می‌کند. رعایت مسائل بهداشتی، به‌کارگیری بستر کاشت تمیز و ضدعفونی شده ازجمله روش‌های جلوگیری از شیوع آن است و می‌توان در صورت لزوم از قار چکش‌های مناسب نیز استفاده کرد. سفیدک پودری Erysiphe از بیماری‌های دیگر قارچی است که بر روی سطح برگ پوششی از پودری نرم و سفیدرنگ ایجاد می‌کند. علاوه بر رعایت مسائل بهداشتی و ایجاد شرایط مناسب محیطی جهت کاهش خطر فعالیت این قارچ، از قار چکش‌های مناسب نیز می‌توان استفاده کرد. بیماری زنگ با عامل Puccinia نقاط کوچک زردرنگی بر روی گیاه ایجاد می‌کند و گیاه کوتاه‌قامت باقی می‌ماند. امکان استفاده از قارچ‌کش برای مبارزه با این بیماری وجود دارد. بیماری پوسیدگی ساقه با عامل Sclerotium rolfsii موجب زرد شدن برگ‌های پایینی گیاه و سپس مبتلا شدن سایر قسمت‌ها و پژمردن گیاه و از بین رفتن آن است. در قسمت طوقه گیاه می‌توان توده‌ای سفیدرنگ را مشاهده کرد. از بین بردن گیاهان آلوده و استفاده از مخلوط کشت خاکی جدید ازجمله راهکارهای مبارزه با این بیماری است.

از آفات این گیاه می‌توان به Black vine weevil اشاره کرد که فعالیت آنان ابتدا منجر به زرد و قهوه‌ای شدن برگ‌های گیاه و درنهایت از بین رفتن تمامی این گیاه خواهند شد. فعالیت شته‌ها موجب زردی و یا رنگ قهوه‌ای برگ‌ها و بدشکلی آنان خواهد شد. به دلیل تولید ماده چسبناک عسلک برگ‌ها چسبناک می‌شوند و در موارد شدید ریزش برگ‌ها روی می‌دهد. شپشک آرد آلود نیز گاهی مشکلاتی را در این گیاهان ایجاد می‌کنند که موجب زردی و ریزش برگ‌ها و ضعف رشد گیاه خواهد شد (برای آشنایی بیشتر با شته‌ها اینجا را کلیک کنید) حلزون‌ها و رابها می‌توانند از قسمت‌های مختلف گیاه تغذیه کنند و موجب سوراخ شدن برگ‌ها و ساقه شوند. فعالیت حلزون‌ها و رابها در خاک‌های مرطوب غنی از مواد غذایی و تا حدودی اسیدی بیشتر است.

آموزش تکثیر سدوم:
سدوم ها را میتوان از طریق بذر یا قلمه یا تقسیم بوته تکثیر می‌کنند. بذرها را می‌توان در مخلوطی از ماسه با کوکوپیت یا پیت ماس کاشت. قلمه‌های کوچک می‌توانند حاوی یک برگ باشند اما به طول ۱۰-۸ سانتیمتر که حداقل سه برگ‌دارند بهتر ریشه خواهد داد. برگ آخر را جدا کنید و دو برگ دیگر را نیز از نیمه قطع کنید. با این کار سطح تبخیر در قلمه کاهش می‌یابد و در طی روند ریشه‌زایی آب کمتری را از دست می‌دهد. از دست دادن آب قلمه‌ها یکی از دلایل عدم ریشه‌زایی آنان است. طوری قلمه را در بستر کاشت (به عنوان مثال شن و یا مخلوط شن + پیت ماس) قرار دهید که حتماً یک گره (ناحیه اتصال برگ به ساقه) در زیرخاک قرار گیرد. محیط کاشت و هوای اطراف مرطوب نگه‌داشته شوند و بهتر است که روی بستر کاشت با پلاستیک پوشانده شود تا رطوبت حفظ شود. ریشه دهی قلمه‌ها ۸-۶ هفته طول می‌کشد. گیاهان بزرگ‌تر را که دچار ازدحام بوته شده‌اند می‌توان با تقسیم بوته در پاییز و یا اوایل بهار تکثیر کرد. تقسیم بوته روشی است که هر ۵-۴ سال با توجه به ازدحام برگ‌های گیاه انجام می‌شود.

انواع سدوم و مشخصات آنها:

1- Goldmoss sedum) S. acre) سدوم اکر: دارای برگ‌های کوچک خزه مانند به رنگ سبز روشن است. گل‌های آن زرد رنگ و در اواخر بهار ظاهر می‌شود. ساقه‌های رونده آن شاخه‌های کوتاهی به طول ۵ تا ۵/۷ سانتی‌متر تشکیل می‌دهند. این گیاه می‌تواند برای پر کردن فضای خالی بین سنگفرش‌ها و در میان صخره‌ها و یا پوشاندن سطوح کوچک به کار رود.

2- S. album: دارای برگ‌ها به تقریب استوانه‌ای شکل به طول ۵/۱ سانتی‌متر است که گاهی به سرخی می‌گرایند. خوشه‌هایی از گل‌های سفید متمایل به صورتی در اوایل تابستان در بالای برگساره ایجاد می‌شود.

3- S. anglicum: دارای برگساره سبز تیره و خزه مانند است که گل‌های سفید متمایل به صورتی آن در بهار ظاهر می‌شود.

4- S. linear: این گونه بومی ژاپن بوده و تا ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. برگ‌های باریک به طول ۵/۲ سانتی‌متر به رنگ سبز روشن تشکیل می‌دهد (رقم ‘Variegatum’ دارای برگ‌های با حاشیه سفید است). خوشه‌هایی از گل‌های زرد در اواخر بهار و اوایل تابستان روی این گیاه ظاهر می‌شود.

5- S. spurium سدوم سپوریوم : این گونه بومی شمال ایران ترکیه و منطقه قفقاز هستش و دارای برگ‌های گرد و ضخیم به طول و پهنای ۵/۲ سانتی‌متر است که روی ساقه‌های رونده آن به شکل طوقه‌ای و کم‌ تراکم تشکیل می‌شود. خوشه‌های متراکمی از گل‌های صورتی در اواخر تابستان ظاهر می‌شود. رقم رایج آن ‘Dragon Blood’ است که دارای برگ‌های برنزه و گل‌های قرمز صورتی است.

6- S. confusum: دسته‌هایی از ساقه‌های پهن‌شونده رو به بالا به ارتفاع ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر تشکیل می‌دهد. برگ‌های زبان مانند آن به طول حدود ۴ سانتی‌متر به رنگ سبز روشن و براق بوده که به صورت دسته‌های طوقه‌ای به سمت انتهای ساقه‌ها تشکیل می‌شوند. گل‌های بهاره آن به رنگ زرد و در خوشه‌های متراکم تشکیل می‌شوند.

7- S. sediform: بومی مدیترانه بوده و دارای برگ‌های باریک و ضخیم به رنگ آبی خاکستری و به طول حدود ۴ سانتی‌متر است که نزدیک همدیگر روی ساقه‌هایی که ارتفاع آن‌ها ممکن است به ۴۰ سانتی‌متر برسد، تشکیل می‌شوند. گل‌های تابستانه آن به رنگ سفید متمایل به سبز است.

8- S. reflexum: مشابه گونه قبل بوده اما طول برگ‌های آن کوتاه‌تر (۵/۲ سانتی‌متر) و گل‌ها زرد رنگ است.

9- S. rubortincum سدوم قرمز : دارای برگ‌های استوانه‌ای به طول حدود ۵/۲ سانتی‌متر است که به طور محکم روی ساقه‌های خزنده تشکیل شده و پوششی به ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر تشکیل می‌دهند. هر برگ سبز در انتها به رنگ قهوه‌ای متمایل به قرمز است. برگساره ممکن است در آفتاب کامل به طور کامل به رنگ قرمز برنزه درآید. گل‌های بهاره، به رنگ زرد با ته رنگ قرمز است.

10- S.ternatum : رنگ گل:  سفید -فصل گلدهی:بهار -ارتفاع: ۸  سانتیمتر – رشد عرضی سالانه ۲۰-۱۵ سانتیمتر- رنگ برگسار: سبز- رنگ زمستانه:خزندار

11- sedum rocky سدوم سنگی :  این گیاه به نور غیر مستقیم اما زیاد نیاز دارد. در مکان های سایه و کم نور به هیچ عنوان امکان نگهداری از آن نیست. دمای بین ۱۰ درجه تا ۵۰ درجه را تحمل می کند.  برخلاف کاکتوس ها ساکولنت ها آب بیشتری نیاز دارند بنابراین یکی دو روز بعد از خشک شدن سطح خاک آبیاری کنید.

12- سدوم مینیاتوری