درخت انگور جزو درختان میوه بسیار قدیمی است که مصری ها پنج هزار سال قبل از میلاد آنرا می شناختند. موطن اصلی انگور آسیای صغیر و ایران بوده و هم اکنون نیز به صورت وحشی و نیمه وحشی در این مناطق دیده میشود. انگور درختچهای است بالا رونده که به کمک پیچکهای خود به سهولت از موانع و درختان مجاور بالا میرود و درازای آن به 10 الی 15 متر می رسد.
انگور (نام علمی: vinifera) سردهای از درختان خانواده انگورسانان Vitaceae است. در این خانواده حدود 11 جنس و بیش از 600 گونه وجود دارد. مهمترین جنس این خانواده جنس انگور است.
این گیاه حالت بوتهای و رونده دارد و دارای پیچک در مقابل بعضی از برگها است.
میوهٔ انگور به نوع دانهدار و بیدانه تقسیم میشود. هر یک از این دو جور در رنگهای مختلف سرخ و سیاه و زرد و تقریباً سبز دیده میشوند. این میوه در مناطقی که حداکثر دمای آن بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد و حداقل آن کمتر از 15 درجه زیر صفر نباشد بهتر رشد میکند.
انگور، میوهٔ نرمپوست و شیرهداری است که از درخت انگور به عمل میآید. درخت انگور، مو (تلفظ:Mow) نامیده میشود. مو یکی از قدیمیترین گیاهانی است که انسان کاشتن آن را آموخت. در کتابهای دینی کهن و در بسیاری از اسطورهها و سرودههای ملل نام انگور و موستان بسیار آمدهاست. انگور در تمام مناطق معتدل جهان میروید. بیش از 20 هزار نوع انگور در سراسر جهان میروید اما همه آنها از انگور وحشی خاور نزدیک و انگور وحشی آمریکای شمالی نتیجه شدهاند. گاهی انگور را کشمش میکنند. انگور خشک کرده را کشمش مینامند. از انگور، مویز ، کشمش، ژله، مربا، آب انگور ، شراب و سرکه میسازند. از پوست و دانه آن هم محصولات مختلف تهیه میشود. محلی که مو یا درخت انگور بسیار در آن کاشته شود موستان یا تاکستان یا زرستان نامیده میشود. مو را باید هر چند گاه هرس کرد زیرا این کار سبب میشود که میوه بیشتری به بار آورد. در بیشتر موستانها داربستهای میسازند تا مو بتواند از آنها بالا رود. بزرگترین دشمن مو بیماری مخصوص ریشه مو است.
انواع درخت انگور در ایران
برخی از انواع انگور که در ایران کشت میشوند عبارتند از: کندری کرمانشاهی ، حلقو، ویس قلی، شاهرودی (قرمز یا زمستانی)، یاقوتی قرمز، یاقوتی سفید، فخری، عسگری سفید/قرمز/سیاه ، مهدی خانی، بی دانه، بی دانه قرمز، مهره، شانی، ریش بابا، کشمشی یا سلطانی، روچه قرمز، روچه سفید، سنگک، امیری، لعل، حاجی عباسی، چشم گاوی، قندهاری، غضنفری، مایه میش، غلامی، شست عروس چیرکینک بستک، صاحبی، نباتی، شاهانی، یزدانی، مراغهای، خلیلی، گوهر، لعل حسینی، دم خروسی، رازقی شیرازی، الوان، شصت عروسان، نارا، مادر و بچه، مسکه، گزنهای، ملائی، مثقالی، ورچهای، ابی، الفی سیاه، لوغن، شاماما، سنگونک، علنی، رویال سبز، والنسیا، دیشویی، سرخ خلیلی.
بنابر کتاب رستمالتواریخ، نام انواع انگور در ایران در زمان کریمخان زند عبارتاند از:شاهانی، یاقوتی (این نمونه بومی منطقه سیستان و شهر زابل است که زمان برداشت آن در منطقه سیستان به اوایل خرداد ماه میرسد و در نوع خود در کل ایران منحصر به فرد است به صورتی که اولین انگوری است که به بازار عرضه میشود هر ساله)، خلیلی، عسکری، انگور کشمش، فخری، انگور شصت عروسان سیاه، الغی سیاه، مثقالی، رازقی، شیرازی، نباتی، مادربچه. از مراکز انگور عسکری زرقان و شهرستان ممسنی بخش دشمن زیاری در فارس است. غوره دشمن زیاری نیز بسیار معروف است.
ویتامین ب۱ (تیامین) | ۰٫۰۶۹ میلیگرم (۵٪) |
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) | ۰٫۰۷ میلیگرم (۵٪) |
ویتامین ب۳ (نیاسین) | ۰٫۱۸۸ میلیگرم (۱٪) |
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵) | ۰٫۰۵ میلیگرم (۱٪) |
ویتامین ب۶ | ۰٫۰۸۶ میلیگرم (۷٪) |
اسید فولیک (ویتامین ب۹) | ۲ میکروگرم (۱٪) |
ویتامین C | ۳٫۲ میلیگرم (۵٪) |
ویتامین E | ۰٫۱۹ میلیگرم (۱٪) |
ویتامین K | ۱۴٫۶ میکروگرم (۱۴٪) |
کلسیم | ۱۰ میلیگرم (۱٪) |
آهن | ۰٫۳۶ میلیگرم (۳٪) |
منیزیم | ۷ میلیگرم (۲٪) |
منگنز | ۰٫۰۷۱ میلیگرم (۴٪) |
فسفر | ۲۰ میلیگرم (۳٪) |
پتاسیم | ۱۹۱ میلیگرم (۴٪) |
سدیم | ۲ میلیگرم (۰٪) |
روی | ۰٫۰۷ میلیگرم (۱٪) |
فلورید | ۷٫۸ µg |
---|
نیازهای درخت انگور
آب و هوا: در آب و هوای نسبتاً ملایم تابستانی انگورهای زود رس در صورتی که در شیبهای جنوبی کاشته شوند، میتوانند محصول بدهند. اغلب واریتههای آن در مقابل سرمای زمستانی بخوبی مقاومت میکنند. انگور به سرمای شدید زمستانی اهمیتی نمیدهد، ولی برای گیاه این مهم است که بهار و تابستان گرم و آفتاب داشته باشد بادهای شدید به انگور بیش از سرما میتوانند صدمه بزنند در بهار به محض اینکه هوا از ۱۰ درجه سانتیگراد بالا صفر بیشترشد گیاه رشد را شروع میکند.
آبیاری: هر چه هوای منطقه گرمتر باشد گیاه به آب زیادتری نیاز دارد. ریشههای انگور در خاکهای مختلف تا عمقهای متقاوت رشد میکنند. مثلاً در خاکهای سنگین و رسی حداکثر تا ۹۰ سانتی متر، در خاکهای متوسط رسی شنی تا ۵/۳ متر، و در خاکهای سبک تقریباَ شنی حتی تا عمق ۶ متر و بیشتر هم نفوذ میکنند. در خاکهای کم عمق و نسبتاًَ رسی که ریشهها تقریباً در عمق کمتر از یک متر پخش شده اند دفعات آبیاری را باید زیادتر کرد، زیرا معمولاَ آب در نزدیکیهای سطح خاک باقیمانده و به سرعت تبخیر میشود. مقدار آب لازم درختان انگور با عامل گرما، تغییر میکند مثلاً یک منطقه سردسیر که تابستانهای گرم داشته باشد به حدود ۵۰۰ میلی لیتر آب نیاز دارد. مناطق گرم معتدل ۷۵۰ میلی متر و نقاط خیلی گرم تا ۱۳۵۰ میلی متر آب احتیاج دارد.
خاک: خاکهای اسیدی یا دارای نمک زیاد، برای کاشت انگور نامناسب میباشند. مناسبترین خاک، خاکهایی سبک و عمیق شنی رسی که کمی هم آهک داشته و آب را به راحتی از خود عبور دهد، میباشد. مقدار محصول درخت انگور در درجه اول به کودشیمیایی، هوموس، شخم، آبیاری، زهکشی و تکان دادن زمین از عمق زیاد (مثلاً ۵۰ سانتی متر یا عمیق تر) به کمک Soussoleuse قبل از کاشت نهال و پس از به بار نشستن آن با سمپاشی و هرسهای صحیح و به موقع و کوددانها بستگی دارد. عوامل دیگری که در درجه دوم اهمیت روی مقدار محصول اثر میگذارند عبارتند از:: رنگ خاک (هر چه تیرهتر جذب نور خورشید بیشتر) عمق خاک، مقدار آهک و همچنین pH آن.
کود دهی:
ازت:برای کوددهی باغهای انگور از اوره استفاده میشود که میتوان به عنوان کود برگی با غلظت ۱ درصد هم داد. زیاده روی در دادن کودهای ازته اثرات منفی در رشد گیاه دارد که مهمترین آنها عبارتند از: رشد بیش از حد بهم زدن رشد طبیعی گلها و در نتیجه کم شدن محصول.
پتاسیم: برای ساختن ساختمان برگها وچوبی و سخت شدن شاخهها بویژه ساقهها و همچنین برای رسیدن خوشههای انگور وجودش لازم است. گ.
منیزیم: یکی از کودهای اصلی مورد نیاز است. وجودش در برگها برای ساختن کلروفیل و در نتیجه جذب Co2 از هوا و تبدیل آن به قند ضروری است و معمولاً به صورت سولفات منیزیم به زمین داده شده که براحتی در آب حل میشود.
کلسیم: از کودهایی است که انگور شدیداً به آن وابسته است و باید همه ساله به مقدار لازم به باغهای انگور داد.
منبع: wikipedia