آشنایی با گل شاه پسند

آشنایی با گل شاه پسند

شاه پسند درختچه کوچک گلدانی است که در مناطق سردسیر و هوای زمستانی باید در گلخانه نگهداری شود. در دمای حدود صفر از بین می‌رود. در مناطق گرمسیر در هوای آزاد کشت شده و گاهی به عنوان گیاه فضای سبز نیز استفاده می‌شود. برگهای آن متقابل و دائمی است و در نتیجه خرد شدن برگ‌ها بوی نسبتا زننده‌ای می‌دهد. گل‌ها خوشه‌ای و به رنگ زرد و قرمزند و میوه آن به صورت حبه‌های آبی تا سیاه دیده می‌شوند.

گل شاه پسند در ابتدای شکفتن زرد رنگ و سپس نارنجی و در آخر قرمز رنگ می‌گردند و هر سه نوع رنگ غالبا روی یک مجموعه گل دیده می‌شود. در شمال نیز کشت و کارش در باغات توصیه می‌شود. تکثیر آن به راحتی از طریق قلمه و بذر انجام می‌گیرد.

منشأ و شکل و شمایل:

شاه پسند گیاهی با عادت رشد درختچه‌ای بوده و متعلق به تیرۀ شاه پسند (Verbenaceae) است. گفته شده که در صورت داشتن قیم می‌تواند حتی تا ارتفاع ۱۵ متری رشد کند، ولی چنین ارتفاعی در ایران مشاهده نشده، بلکه ارتفاعی که معمولاً دیده شده ارتفاعی برایر ۱ تا ۳ متر است. این گونه به شدت متنوع، پیچیده و کمپلکس است، به طوری که حدود ۶۰۰ رقم زینتی، وحشی و دورگه از آن وجود دارد. برگ های بیضی آن با آرایش متقابل روی ساقه‌های چهار گوش خاردار (کرکهای سفت) چیده شده‌اند. البته رقم‌های زینتی آن خار ندارند. تماس پوست با شاخ و برگ و خارهای آن موجب بروز خارش و ایجاد حساسیت می‌شود. گل آذین شاه پسند درختچه‌ای به صورت خوشۀ انتهایی با ۲۰ تا ۴۰ گل ظاهر می‌شود. رنگ گل‌ها در شاه پسند متنوع بوده و به رنگ‌های زرد، نارنجی، قرمز، سفید، صورتی و بنفش دیده می‌شود. گل‌ها به موازات مسن شدن تغییر رنگ می‌دهند، و این مسئله موجب می‌شود که گل آذین دو رنگ دیده شود.

دما و خاک:

دمای حداکثر بحرانی تاکنون برای این درختچه به ثبت نرسیده است، ولی رشد شاخه‌های آن در حدود ۵ درجه سانتی گراد متوقف می‌شود. با وجود اینکه شرایط خشک را به مدت طولانی تحمل می‌کند، ولی برای رشد بالقوه نیازمند خاک‌های همیشه مرطوب است، به قدری رطوبت برای رشد آن تعیین کننده است که با وجود رطوبت کافی، در خاک‌های ضعیف و حتی شن تقریباٌ خالص رشد و نمو می‌کند. این درختچه خاصیت دگرآسیبی (Allelopathy) داشته و تندش بذر و رشد طولی ریشه‌های بسیاری از گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تکثیر:

شاه پسند درختچه‌ای به وسیلۀ بذر، قلمه و خوابانیدن انتهایی صورت می‌گیرد. قسمت گوشتی میوه ار حذف کرده و آن را تحت شرایطی که گرما و نور کافی داشته باشد می‌کارند.

یکی از روش‌های تکثیر شاه پسند از طریق بذر است که در شهریور ماه روی خزانه می‌کارند. پس از آنکه بوته‌ها ۶ برگه شد بهتر است آن‌ها را روی خزانهٔ دیگری به فواصل ۱۰ سانتی متر مربع نشا کنند. روش دیگر ازدیاد شاه پسند توسط قلمه ساقه دربهار است. بوته‌هایی را که درهوای آزاد کاشته‌اند باید اوایل آبان ماه بیرون آورده به گلخانه ببرند.

گلدهی:

زمان گلدهی شاه پسند اواسط تابستان تا اواسط پاییز است. مقاوم به گرما و کم آبی است. در هر نوع خاک رشد می‌کند، در فضای سبز کاشت در پارک‌ها، چمن کاری‌ها، میادین و بولوار‌ها وضعیت سازگاری با شرایط اکولوژیک موجودخوب است. گل شاه پسند درختچه‌ای پا کوتاه یا پا بلند است با برگ‌های متقابل و دائمی که در نتیجه خرد شدن بوی نسبتاً زننده‌ای می‌دهد. گل‌های آن به صورت خوشه‌ای و به رنگ قرمز و زرد است و میوه آن به صورت حبه‌های آبی تا سیاه دیده می‌شود.

مقاومت:

مقاومت این گیاه در آفتاب زیاد است مشروط بر آنکه مرتب آبیاری شود و خاک پای آن همیشه مرطوب باشد. شاه پسند یک ساله بومی آمریکا می‌باشد. گل‌های آن نسبتاً متراکم و به رنگ‌های مختلفی است که در باغ‌های صخره‌ای کشت آن توصیه می‌شود.

نور:

این گیاه باید در جای آفتابگیر کاشته شود و ایام گرما و تابستان آن‌ها را آب فراوان داد.

نیاز آبی:

متوسط است اما باید در روز‌های آفتابی شدید به صورت دائم آبیاری شوند تا خاک مرطوب باشد و آسیبی به گل‌ها نرسد.