گل مینا (Chrysanthemum leucanthemum L)، گیاهی از خانواده پاناسه آ و از تیره مینا است. گیاه مینا در شمال و غرب ایران رویش فراوانی به صورت خودرو دارد. طول این گیاه، 3 تا 6 اینچ، با گلهای زرد لیمویی که میوهای با روپوش مودار میباشد. مینا، گیاهی چندساله و علفی، با گلبرگهای درخشان و ستارهای شکل است، از همین رو در برخی منابع آن را با نام گل ستارهای میشناسند.
آشنایی با گل مینا
شکل برگها در این گل، نیزهای شکل بوده و به طور متناوب بر روی ساقه قرار دارد و گلها در رنگهای سفید، صورتی، آبی و بنفش بوده، وسط آنها زرد رنگ است.
برخی از انواع گل مینا میتوانند تا ارتفاعِ 180 سانتیمتر رشد کنند. اما معمولاً این گلها در دو نوع، پاکوتاه (20 تا 30 سانتیمتر) و پا بلند (60 سانتیمتر تا یک متر) رایج هستند. گلهای این گیاه به رنگ های سفید، صورتی، و همچنین بنفش پر رنگ هستند. تمام گونههای گیاه مینا در پاییز گل نمی دهند بلکه برخی در تابستان گل دهی میکنند. برخی از انواع این گل، بلند هستند و بیش از 60 سانتیمتر رشد میکنند.
اصول پرورش گل مینا
شما میتوانید در تیر ماه به میزان یک سوم از ارتفاعِ این گیاه را کوتاه کنید، تا گیاه جمع و جور و پر پشت باقی بماند. این گیاه باید در معرض نور خورشید قرار بگیرد، چند ساله است و 30 تا 120 سانتیمتر عرض دارد. گیاه مینا میتواند هم در گلدان و هم در حاشیه باغ گاشته شود. از مزایای این گیاه باغچهای گلهای زیبای آن، جذب پروانهها، تحمل بالای گیاه در برابر خشکی، و آسان بودن رشد و پرورش آن است.
زمان مناسب برای کاشت گل مینا
بهترین زمان برای کاشت گیاه مینا اوایل بهار است، و مناسبترین راه برای کاشت از طریق بذر گیاه است. بذرها باید در عمق 3 سانتیمتری از خاک کاشته شده و دانهها حداقل 24 سانتیمتر از هم فاصله داشته باشند. این گیاه برای رشد نیازمند قرار گرفتن و به مدت حداقل 4 ساعت در روز در برابر نور خورشید است. گلها را 2 تا 3 بار در هفته، آبیاری کرده و قبل از هر بار آبیاری دقت کنید، خاک آنها خشک باشد. این گیاه از انواع گیاهان سه ساله است و حدود 3 یا 4 سال پس از کاشت اولیه گل میدهد.
خواص و کاربردهای دارویی گل مینا
گیاه مینا دارای خواص دارویی هم هست و استفاده از آن برای درمان سردردهای میگرنی بسیار مؤثر است. این گیاهی دارویی همچنین دارای خاصیت مدر، معرق، قابض و مقوی است. طبع گل مینا براساس طب سنتی خنک است و تمام اندامهای گیاه به خصوص سرشاخه گلدار آن در طب سنتی قابل استفاده است.
از دانه این گیاه روغنی به نام روغن گل مینا یا EPO تهیه کرده در کشورهای اروپایی در داروخانه بنام کپسول اپو به فروش میرسد. اپوکپسول حاوی 250 میلی گرم یا 500 میلی گرم روغن مینا است. علاوه بر این، مخلوط روغن مینا + ویتامین E را با نام Efamol و نیز مخلوط روغن مینا + روغن ماهی را با نام Marin cap به فروش میرسانند. روغن گل مینا حاوی اسیدهای چربِ ضروری از نوع اسید لینولئیک (70%) و اسید گامالینوئیک (9%) میباشد. اسیدهای چربِ ضروری همانگونه که نامشان پیداست برای رشد و تکثیر سلولهای بدن ضروری هستند.
این داروها در موارد زیر کاربرد دارند:
- در سندرم پیش قاعدگی
- درمان درد پستان = ماستالژی
- درمان مالتیپل اسکلروز
- درمان بی اشتهایی و بی اشتهایی شدید که در مالیخولیا دیده میشود.
- درمان اگزمای آتوپیک صبح و شب
- پماد آن در آلرژی پوستی و هر نوع تحریک پوستی مفید است.
طریقه مصرف گل مینا
از گل مینا به صورت دمکرده و استعمال موضعی جوشانده آن استفاده میشود.
برای تهیه دم کرده گل مینا، گلهای خشک گیاه را از عطاری تهیه کنید و آن را در یک قوری چینی با حرارت ملایم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم کنید.
استفاده از کمپرس داغ جوشانده گل مینا نیز به طور موضعی استفاده میشود.
در داروخانهها نیز، اشکال دارویی این گل به صورت پماد و کپسول وجود دارد.
روش استفاده دارویی از این گیاه به صورت دم کرده (دمنوش) می باشد. طرز تهیه دمنوش گل مینا به این صورت است که با دم کردن یک قاشق چایخوری از پودر گیاه را در یک استکان آب جوش آن را میل میکنند.
استفاده از دمکرده این گل، رگهای مغز را آرام کرده و انقباض را از بین میبرد. تحقیقات پژوهشگران نشان داده است، ۱۶ هفته درمان با گل مینا، تعداد حملات میگرن را به کمتر از سه بار در ماه کاهش میدهد.
استفاده از عصاره برگهای له شده گل مینا همانند خواص گل همیشه بهار، برای التیام زخمها مفید است.
این گل دارای خاصیت ادرارآور است و از این رو به درمان سنگ کلیه و دفع آب اضافی تجمع یافته در نسوج بدن کمک میکند.
استفاده از برگهای این گل به دلیل خاصیت ملین، برای درمان یبوست مفید است.
گیاه مینا، در رفع بیماریهای رحمی و قولنجهایی که منشا عصبی دارند، مفید است و به طورکلی به درمان ضعف اعصاب و هیستری کمک میکند.
خاصیت ضد تشنج، ضدعفونی کننده و ضد اسهال از دیگر فواید ذکر شده و خواص گل مینا در طب سنتی است.
استفاده از پماد گل مینا، در بهبود اگزما، آلرژیهای پوستی و هر نوع تحریک پوستی مفید است.
این گل، برای تسکین ناراحتیهای سندروم قاعدگی و رفع ترشحات مهبلی مفید است و خاصیت آرامبخش دارد.
استفاده موضعی از کمپرس جوشانده گل مینا، برای رفع خونمردگی زیر پوست مفید است. همچنین برای رهایی از گرفتگی عضلات و دردهای موضعی، استفاده از کمپرس داغ جوشانده گلهای مینا توصیه میشود.
مضرات گل مینا (موارد احتیاطی و منع مصرف)
استفاده از دمنوش گل مینا برای زنان باردار مضر است، چون مصرف آن، باعث بروز انقباضهای رحمی میشود.
این گل، میتواند زمینهساز ایجاد دردهای شکمی در افرادی که دچار زخم معده یا مشکلات مربوط به کیسه صفرا هستند، شود.
استفاده از این گل و فرآوردههای جانبی آن برای کسانی که سابقه حساسیت به گیاهانی مانند جعفری و بابونه دارند، باید با احتیاط صورت گیرد.
این گل، از گیاهان دارویی است که در بسیاری از عملهای جراحی ایجاد تداخل ایجاد میکند و قبل از هرگونه عمل جراحی باید از مصرف آن پرهیز شود.